Section 1 - Introduction: If you are wise, turn to meaning.
بخش ۱ - سر آغاز: اگر هوشمندی به معنی گرای
If you are wise, incline towards meaning
For meaning remains in place of form.
اگر هوشمندی به معنی گرای
که معنی بماند ز صورت به جای
One who has no knowledge, generosity, and piety
His form has no meaning within.
که را دانش و جود و تقوی نبود
به صورت درش هیچ معنی نبود
Someone sleeps peacefully under the earth
From whom people sleep with peaceful hearts.
کسی خسبد آسوده در زیر گل
که خسبند از او مردم آسوده دل
Take care of your own needs in life, for relatives
Will not care for the dead out of their own greed.
غم خویش در زندگی خور که خویش
به مرده نپردازد از حرص خویش
Give away gold and wealth now, for it is yours
For after you, it is beyond your control.
زر و نعمت اکنون بده کان تست
که بعد از تو بیرون ز فرمان تست
If you do not want to be scattered-hearted (anxious)
Do not neglect the scattered ones (needy) from your mind.
نخواهی که باشی پراکنده دل
پراکندگان را ز خاطر مهل
Distribute your tightly held treasure today
For tomorrow its key is not in your hand.
پریشان کن امروز گنجینه چست
که فردا کلیدش نه در دست تست
Take your own provisions with you
For compassion will not come from children and wife.
تو با خود ببر توشه خویشتن
که شفقت نیاید ز فرزند و زن
Someone wins the ball of fortune from the world
Who takes a share with himself to the afterlife.
کسی گوی دولت ز دنیا برد
که با خود نصیبی به عقبی برد
In sympathy, like my fingertip
No one in the world scratches my back (cares for me).
به غمخوارگی چون سرانگشت من
نخارد کس اندر جهان پشت من
Do not place everything you have on the palm of your hand (do not be extravagant)
For tomorrow you will bite the back of your hand in regret.
مکن، بر کف دست نه هر چه هست
که فردا به دندان بری پشت دست
Strive to cover the poverty of the dervish
For God's covering will be your veil.
به پوشیدن ستر درویش کوش
که ستر خدایت بود پرده پوش
Do not turn away the stranger from your door without a share
Lest you become a stranger at doors.
مگردان غریب از درت بی نصیب
مبادا که گردی به درها غریب
Greatness brings good to the needy
Who fears that he himself will become needy to others.
بزرگی رساند به محتاج خیر
که ترسد که محتاج گردد به غیر
Look at the condition of the broken-hearted
Lest one day you yourself become broken-hearted.
به حال دل خستگان در نگر
که روزی تو دلخسته باشی مگر
Make the hearts of the downtrodden happy
Remember the day of your own helplessness.
درون فروماندگان شاد کن
ز روز فروماندگی یاد کن
Were you not a beggar at the doors of others?
In gratitude, do not turn away a beggar from your door.
نه خواهندهای بر در دیگران؟
به شکرانه خواهنده از در مران
Section 1 - Introduction: If you are wise, turn to meaning.
Book: Bustan