Section 11 - A story of the oppressive governor and the ascetic: A wise man in the far reaches of Syria
بخش ۱۱ - حکایت مرزبان ستمگار با زاهد: خردمند مردی در اقصای شام
A wise man in the far reaches of Syria
Took residence in a corner of a cave
خردمند مردی در اقصای شام
گرفت از جهان کنج غاری مقام
With his patience in that dark corner
He found the treasure of contentment
به صبرش در آن کنج تاریک جای
به گنج قناعت فرو رفته پای
I heard his name was Khodadoost
Royal in spirit, human in form
شنیدم که نامش خدادوست بود
ملک سیرتی، آدمی پوست بود
The greats bowed at his door
Yet his head would not enter through doors
بزرگان نهادند سر بر درش
که در مینیامد به درها سرش
The pure-hearted mystic would plead
In seeking alms, abandoning greed
تمنا کند عارف پاکباز
به دریوزه از خویشتن ترک آز
As each moment his soul would say 'give'
It would humiliate him village to village
چو هر ساعتش نفس گوید بده
به خواری بگرداندش ده به ده
In the land where this wise old man was
There was a tyrannical governor
در آن مرز کاین پیر هشیار بود
یکی مرزبان ستمکار بود
Whoever weak he caught
He would crush with his power
که هر ناتوان را که دریافتی
به سرپنجگی پنجه برتافتی
World-burner, merciless, senseless killer
The world frowned at his bitterness
جهان سوز و بیرحمت و خیرهکش
ز تلخیش روی جهانی ترش
Some fled from that oppression and shame
They took his bad name across lands
گروهی برفتند از آن ظلم و عار
ببردند نام بدش در دیار
Some stayed, poor and wounded
They followed the cycle of cursing
گروهی بماندند مسکین و ریش
پس چرخه نفرین گرفتند پیش
Where the hand of oppression extends
You won't see people's lips smiling
ید ظلم جایی که گردد دراز
نبینی لب مردم از خنده باز
The tyrant would occasionally visit the sheikh
But Khodadoost would not look at him
به دیدار شیخ آمدی گاه گاه
خدادوست در وی نکردی نگاه
The governor once said: O fortunate one
Do not turn away from me in disgust
ملک نوبتی گفتش: ای نیکبخت
به نفرت ز من در مکش روی سخت
You know I have friendship with you
Why do you have enmity towards me?
مرا با تو دانی سر دوستی است
تو را دشمنی با من از بهر چیست؟
I admit that I am not a leader of the country
In honor, I am not lesser than a dervish
گرفتم که سالار کشور نیم
به عزت ز درویش کمتر نیم
I do not claim to place virtue over anyone
Be with me as you are with everyone else
نگویم فضیلت نهم بر کسی
چنان باش با من که با هر کسی
The wise mystic heard these words
He got angry and said: O ruler, be alert
شنید این سخن عابد هوشیار
بر آشفت و گفت: ای ملک، هوش دار
Your existence is the cause of people's distress
I do not wish for people's distress
وجودت پریشانی خلق از اوست
ندارم پریشانی خلق دوست
You, who are my friend, are an enemy
I do not consider you my friend
تو با آن که من دوستم، دشمنی
نپندارمت دوستدار منی
Why should I falsely call you my friend
When I know that God is your enemy?
چرا دوست دارم به باطل منت
چو دانم که دارد خدا دشمنت؟
Do not kiss my hand like a friend
Go, befriend my true friends
مده بوسه بر دست من دوستوار
برو دوستداران من دوست دار
If they tear the skin off Khodadoost
The enemy of his friend will never become his friend
خدادوست را گر بدرند پوست
نخواهد شدن دشمن دوست، دوست
I wonder at the sleep of that stone-hearted one
When people sleep distressed by him
عجب دارم از خواب آن سنگدل
که خلقی بخسبند از او تنگدل
Section 11 - A story of the oppressive governor and the ascetic: A wise man in the far reaches of Syria
Book: Bustan