Section 13 - A story about mercy toward the weak in times of strength: A great famine occurred in Damascus
بخش ۱۳ - حکایت در معنی رحمت با ناتوانان در حال توانایی: چنان قحط سالی شد اندر دمشق
Such a famine occurred in Damascus
That friends forgot about love
چنان قَحط سالی شد اندر دمشق
که یاران فراموش کردند عشق
The sky became so stingy with the earth
That crops and palm trees did not get wet
چنان آسمان بر زمین شد بَخیل
که لب تَر نکردند، زرع و نَخیل
The ancient springs dried up
No water remained except the tears of orphans
بخوشید سرچشمههای قدیم
نَمانْد آب، جز آبِ چشمِ یتیم
There was nothing but the sigh of a widow
If any smoke arose from a chimney
نبودی بهجز آهِ بیوهْ زنی
اگر بَر شدی دودی از روزَنی
I saw a colorless dervish like a tree
Strong in arms, weak and helpless
چو درویشِ بیرنگْ دیدم درخت
قوی بازوان، سُست و درمانده سخت
No greenery in the mountains, no shrubs in the garden
Grasshoppers had eaten the garden, people were like grasshoppers
نه در کوه سبزی نه در باغ شَخّ
ملخْ بوستان خورده، مَردُمْ ملخ
In that state, a friend came to me
A skin was left on his bones
در آن حال، پیش آمدم دوستی
از او مانده بر استخوان، پوستی
Although he was rich and strong
He was a lord of position and wealth
وگرچه به مُکنت، قوی حال بود
خداوندِ جاه و زر و مال بود
I said to him: O friend with pure nature
What distress has come upon you? Tell me
بدو گفتم: ای یارِ پاکیزهخوی
چه درماندگی پیشت آمد؟ بگوی
He roared at me: Where is your mind?
When you know and ask, your question is wrong
بغُرّید بر من، که عقلت کجاست؟
چو دانیّ و پُرسی، سؤالت خطاست
Do you not see that hardship has reached its peak?
Suffering has reached its limit?
نبینی که سختی به غایت رسید؟
مَشَقَّت به حَدِّ نَهایت رسید؟
No rain is coming from the sky
Nor is the smoke of cries rising
نه باران همی آید از آسمان
نه بَر میرود، دودِ فریادخوان
I said to him: You are not afraid after all
Poison kills where there is no antidote
بدو گفتم: آخِر تو را باک نیست
کُشَد زَهر، جایی که تریاک نیست
If another perishes from nothingness
You have everything, what fear do you have of the storm?
گر از نیستی دیگری شد هلاک
تو را هست، بَط را ز طوفان چه باک؟
The sage looked at me, offended
As a scholar looks at a fool
نگه کرد رنجیده در منْ فَقیه
نگه کردنِ عالِمْ اندر سَفیه
For although a man is on the shore, O friend
He does not rest if his friends are drowning
که مَرد ارچه بر ساحل است، ای رفیق
نیاساید و دوستانش غَریق
I am not pale from poverty
The sorrow of the poor has made my face pale
من از بینوایی نِیَم رویْ زرد
غمِ بینوایان، رُخَم زرد کرد
A wise man does not wish to see a wound
Neither on a person's limb, nor on his own
نخواهد که بیند خردمند، ریش
نه بر عُضوِ مردم، نه بر عُضوِ خویش
I am the first among the healthy
When I see a wound, my body trembles
یکی اول از تَندُرُستانْ منم
که ریشی ببینم بلرزد تنم
The life of the healthy is bitter
When he is next to a weak patient
مُنَغَّص بُوَد عیش آن تندرست
که باشد به پهلوی بیمارِ سست
When I see that the poor dervish does not eat
The morsel in my mouth is like poison and pain
چو بینم که درویشِ مسکین نخورد
به کامْ اَندَرَم، لُقمه زهر است و درد
If someone's friends are in prison
How can he enjoy himself in the garden?
یکی را به زندانْ درش دوستان
کجا مانَدَش، عیشِ در بوستان؟
Section 13 - A story about mercy toward the weak in times of strength: A great famine occurred in Damascus
Book: Bustan