Section 14 - A Story: Malik Saleh of the kings of Sham.
بخش ۱۴ - حکایت: ملک صالح از پادشاهان شام
The righteous king, among the kings of Syria,
Came out at dawn with his servant
ملک صالح از پادشاهان شام
برون آمدی صبحدم با غلام
He wandered around the market and the alley,
Following the Arab custom, with his face half covered
بگشتی در اطراف بازار و کوی
به رسم عرب نیمه بر بسته روی
For he was a man of insight and a lover of the dervishes,
Whoever possesses these two, righteous is his reign
که صاحب نظر بود و درویش دوست
هر آن کاین دو دارد ملک صالح اوست
Two dervishes were found sleeping in a mosque,
Their hearts disturbed, their minds in turmoil
دو درویش در مسجدی خفته یافت
پریشان دل و خاطر آشفته یافت
In the cold night, they had not slept,
As though they were contemplating the sun
شب سردشان دیده نابرده خواب
چو حربا تأمل کنان آفتاب
One of the two said to the other,
That on the Day of Judgment, there would be judgment
یکی زآن دو می گفت با دیگری
که هم روز محشر بود داوری
If these arrogant kings,
Who live in pleasure, with desires and indulgence
گر این پادشاهان گردن فراز
که در لهو و عیشند و با کام و ناز
Enter with the humble into paradise,
I will not raise my head from the grave's dust
در آیند با عاجزان در بهشت
من از گور سر بر نگیرم ز خشت
The highest paradise is our realm and abode,
For the chain of sorrow today is upon our feet
بهشت برین ملک و مأوای ماست
که بند غم امروز بر پای ماست
What happiness did you see in these people throughout your life,
That you will toil in the hereafter as well?
همه عمر از اینان چه دیدی خوشی
که در آخرت نیز زحمت کشی؟
If the righteous one, there at the garden wall,
Were to rise, I would strike my nose against his shoes
اگر صالح آنجا به دیوار باغ
بر آید، به کفشش بدرم دماغ
When the man said this, and the righteous heard,
He no longer saw the need for any further negotiation there
چو مرد این سخن گفت و صالح شنید
دگر بودن آنجا مصالح ندید
For a moment, he went toward the spring of sunlight,
To awaken the sleeping eyes of the people
دمی رفت تا چشمهٔ آفتاب
ز چشم خلایق فرو شست خواب
Someone sent for both of them in haste and called,
He sat with awe and placed them in a seat of honor
دوان هر دو را کس فرستاد و خواند
به هیبت نشست و به حرمت نشاند
Upon them, may the rain of generosity fall
Washing off the dust of disgrace from their being
بر ایشان ببارید باران جود
فرو شستشان گرد ذل از وجود
After the hardships of cold, rain, and floods
They sat with the renowned among the host
پس از رنج سرما و باران و سیل
نشستند با نامداران خیل
The beggars, without clothes, made the night into day
Perfuming their garments with burning incense
گدایان بی جامه شب کرده روز
معطر کنان جامه بر عود سوز
One among them said secretly to the king
O ring in the ear of the wisdom of the world
یکی گفت از اینان ملک را نهان
که ای حلقه در گوش حکمت جهان
The chosen ones will reach greatness
What has come of your servants, what do they find favor?
پسندیدگان در بزرگی رسند
ز ما بندگانت چه آمد پسند؟
The king blossomed with joy like a flower
He smiled upon the dervish and said
شهنشه ز شادی چو گل بر شکفت
بخندید در روی درویش و گفت
I am not the one to be proud with a throng of servants
I do not turn away from the poor in disdain
من آن کس نیم کز غرور حشم
ز بیچارگان روی در هم کشم
You too, cast off your ugly nature from your head
For you are being discordant in heaven
تو هم با من از سر بنه خوی زشت
که ناسازگاری کنی در بهشت
Today, I have reconciled in peace
Do not rise against me tomorrow
من امروز کردم در صلح باز
تو فردا مکن در به رویم فراز
If you follow this path, the way of acceptance
You must take the hand of the dervish in honor
چنین راه اگر مقبلی پیش گیر
شرف بایدت دست درویش گیر
No one took from the branch of the Tuba tree
Who today did not plant the seed of devotion
بر از شاخ طوبی کسی بر نداشت
که امروز تخم ارادت نکاشت
If you do not have devotion, do not seek happiness
With the stick of service, you can carry the ball
ارادت نداری سعادت مجوی
به چوگان خدمت توان برد گوی
Who are you, like a lamp of unrest,
That from yourself you emit light, like a candle from water?
تو را کی بود چون چراغ التهاب
که از خود پری همچو قندیل از آب؟
A being gives light to the gathering
Whose burning is in the heart like a candle
وجودی دهد روشنایی به جمع
که سوزیش در سینه باشد چو شمع
Section 14 - A Story: Malik Saleh of the kings of Sham.
Book: Bustan