Section 15 - Tale: A wicked person fell from a ladder.

بخش ۱۵ - حکایت: سیهکاری از نردبانی فتاد

A wicked man fell from a ladder

I heard that he also lost his soul in that fall.

سیهکاری از نردبانی فتاد

شنیدم که هم در نفس جان بداد

The son became hungry for a few days

Then he sat with companions to share his meal.

پسر چند روزی گرستن گرفت

دگر با حریفان نشستن گرفت

He dreamt a dream and asked about his condition

How did you escape from resurrection, creation, and questioning?

به خواب اندرش دید و پرسید حال

که چون رستی از حشر و نشر و سؤال؟

He said, 'Do not tell me your story, my son'

I fell into hell from the ladder.

بگفت ای پسر قصه بر من مخوان

به دوزخ در افتادم از نردبان

A good character is simple and unpretentious

Better than a good reputation with a ruined inner self.

نکو سیرتی بی تکلف برون

به از نیکنامی خراب اندرون

A bandit by night is closer to me

Better than a hypocrite dressed in piety.

به نزدیک من شبرو راهزن

به از فاسق پارسا پیرهن

One who tests the suffering of people at the door

What reward will God give him in the afterlife?

یکی بر در خلق رنج آزمای

چه مزدش دهد در قیامت خدای؟

Do not expect a reward from the deeds of people

If you are working in the house of Zayd.

ز عمرو ای پسر چشم اجرت مدار

چو در خانهٔ زید باشی به کار

I do not say it is easy to reach the friend

On this path, only he who has His face in it can succeed.

نگویم تواند رسیدن به دوست

در این ره جز آن کس که رویش در اوست

Walk the straight path until you reach your destination

If you are not on the path, you will return from here.

ره راست رو تا به منزل رسی

تو در ره نه‌ای، زین قبل واپسی

Like a cow whose eyes are closed by the grinder

It runs until night, but the night is where it remains.

چو گاوی که عصار چشمش ببست

دوان تا به شب، شب همان جا که هست

If anyone turns away from the prayer niche

The people of the neighborhood will testify to his disbelief.

کسی گر بتابد ز محراب روی

به کفرش گواهی دهند اهل کوی

You too, if you turn your back during prayer

If you have no face to turn to God in need.

تو هم پشت بر قبله‌ای در نماز

گرت در خدا نیست روی نیاز

A tree whose roots are strong and established

Nurture it, for it will give fruit in time.

درختی که بیخش بود برقرار

بپرور، که روزی دهد میوه بار

If you do not have the root of sincerity in your land

No one is deprived of this but you.

گرت بیخ اخلاص در بوم نیست

از این بر کسی چون تو محروم نیست

He who sows seeds on stone

Will not harvest any crops from it.

هر آن کافکند تخم بر روی سنگ

جوی وقت دخلش نیاید به چنگ

Do not place your honor in falsehood

For that water has a hidden poison beneath.

منه آبروی ریا را محل

که این آب در زیر دارد وحل

When I am humble and in secrecy

What benefit is there to the water of reputation on outward deeds?

چو در خفیه بد باشم و خاکسار

چه سود آب ناموس بر روی کار؟

It is easy to stitch a robe for outward show

But if you can sell it to God, that is the true worth.

به روی و ریا خرقه سهل است دوخت

گرش با خدا در توانی فروخت

What do people know about who is beneath the garment?

The writer knows what is inside the letter.

چه دانند مردم که در جامه کیست؟

نویسنده داند که در نامه چیست

What weight does a sack of wind hold?

When the scale of justice and the court of judgment are there?

چه وزن آورد جایی انبان باد

که میزان عدل است و دیوان داد؟

He who showed much piety in appearance

They saw him, but found nothing in his store.

مرائی که چندین ورع می‌نمود

بدیدند و هیچش در انبان نبود

A clean covering is better than a veil

For that is in concealment, while this is in view.

کنند ابره پاکیزه‌تر ز آستر

که آن در حجاب است و این در نظر

The great ones were free from the gaze of others

They wore the lining of silk and protected themselves.

بزرگان فراغ از نظر داشتند

از آن پرنیان آستر داشتند

If you seek fame in the public realm

Cast off the robe, but inside be full of vanity.

ور آوازه خواهی در اقلیم فاش

برون حله کن گو درون حشو باش

Baysid did not speak this word in jest

For I am safer from denial than from disciples.

به بازی نگفت این سخن بایزید

که از منکر ایمن‌ترم کز مرید

Those who are kings and rulers

Are nothing but beggars at this threshold.

کسانی که سلطان و شاهنشهند

سراسر گدایان این درگهند

The man of meaning does not desire the beggar’s bounty

It is not right to take what is in a fallen hand.

طمع در گدا، مرد معنی نبست

نشاید گرفتن در افتاده دست

The same as a pregnant pearl within a shell

For it hides within, waiting for its emergence.

همان به گر آبستن گوهری

که همچون صدف سر به خود در بری

If your face is toward the worship of God

It is acceptable even if Gabriel does not witness it.

چو روی پرستیدنت در خداست

اگر جبرئیلت نبیند رواست

Saadi’s advice is enough for you, my son

If you listen, as a son listens to his father’s counsel.

تو را پند سعدی بس است ای پسر

اگر گوش گیری چو پند پدر

If today you do not heed our words

May you not regret it tomorrow.

گر امروز گفتار ما نشنوی

مبادا که فردا پشیمان شوی

From now on, you must be receptive to advice

I do not know what will happen to you after me!

از این به نصیحتگری بایدت

ندانم پس از من چه پیش آیدت!