Section 15 - Tale on Ease After Hardship: I heard from the eloquent elders.

بخش ۱۵ - حکایت در معنی آسانی پس از دشواری: شنیدم ز پیران شیرین سخن

I heard from the old men, sweet of speech

That there was an ancient sage in this city

شنیدم ز پیران شیرین سخن

که بود اندر این شهر پیری کهن

Seen much by kings and time and command

He spent a life gaining knowledge of history's span

بسی دیده شاهان و دوران و امر

سرآورده عمری ز تاریخ عمرو

The old tree bore fresh fruit

Which made the city renowned for its beauty

درخت کهن میوه‌ای تازه داشت

که شهر از نکویی پرآوازه داشت

Strange is the charm in that seductive chin

Which has never been upon an apple tree

عجب در زنخدان آن دل فریب

که هرگز نبوده‌ست بر سرو سیب

From the jest and scratching of people’s hearts

He saw relief in the shaving of his head

ز شوخی و مردم خراشیدنش

فرج دید در سر تراشیدنش

To Musa, an old age with little hope

He turned his head as Musa's hand turned white

به موسی، کهن عمر کوته امید

سرش کرد چون دست موسی سپید

From the sharpness of his steel heart

He opened his tongue to the fault of the fairy-faced

ز سر تیزی آن آهنین دل که بود

به عیب پری‌رخ زبان برگشود

From the hair that decreased his beauty

They placed his head in the belly with grief

به مویی که کرد از نکوییش کم

نهادند حالی سرش در شکم

Like a harp from shame, the head of the beauty

Fell down, and hair lay before him in defeat

چو چنگ از خجالت سر خوبروی

نگونسار و در پیشش افتاده موی

One whose mind had gone astray

When his beloved's eyes were disturbed

یکی را که خاطر در او رفته بود

چو چشمان دلبندش آشفته بود

Someone said, you have tried hardship and pain

Do not circle around the pursuit of vain desires

کسی گفت جور آزمودی و درد

دگر گرد سودای باطل مگرد

Turn from his love as the moth turns its back

For the shears will kill the candle of his beauty

ز مهرش بگردان چو پروانه پشت

که مقراض، شمع جمالش بکشت

A cry arose from a quick supporter

For the cowardly had made a weak vow

برآمد خروش از هوادار چست

که تردامنان را بود عهد سست

A son must be kind-hearted and beautiful-faced

The father says, throw his ignorance away like hair

پسر خوش منش باید و خوبروی

پدر گو به جهلش بینداز موی

My soul is intertwined with his love

Not my mind hung upon a strand of hair

مرا جان به مهرش برآمیخته‌ست

نه خاطر به مویی در آویخته‌ست

If you have a good face, do not grieve

For if the hair falls, it will grow again

چو روی نکو داری انده مخور

که موی ار بیفتد بروید دگر

A rose does not always give a fresh cluster

Sometimes it sheds leaves, sometimes it gives more

نه پیوسته رز خوشهٔ تر دهد

گهی برگ ریزد، گهی بر دهد

Great men, like the sun, fall under a veil

Envious ones, like embers, fall into water

بزرگان چو خور در حجاب اوفتند

حسودان چو اخگر در آب اوفتند

The sun comes out from under the cloud

Gradually, and embers die in the water

برون آید از زیر ابر آفتاب

به تدریج و اخگر بمیرد در آب

Fear not the darkness, O beloved friend

For within it may lie the beast's nightmare

ز ظلمت مترس ای پسندیده دوست

که ممکن بود کاب حیوان در اوست

Did not the world find peace after movement?

Did not Saadi travel until he found his goal?

نه گیتی پس از جنبش آرام یافت؟

نه سعدی سفر کرد تا کام یافت؟

Do not burn your heart with despair

For the night is pregnant, O brother, with the dawn

دل از بی مرادی به فکرت مسوز

شب آبستن است ای برادر به روز