Section 27 - Tale of the Insightful Dervish and Hippocrates: He saw a person of great beauty
بخش ۲۷ - حکایت درویش صاحبنظر و بقراط حکیم: یکی صورتی دید صاحب جمال
Someone saw a beautiful figure
His state was changed by the turmoil of love
یکی صورتی دید صاحب جمال
بگردیدش از شورشِ عشقْ حال
The poor guy shed so much sweat
Like dew on a sheet of May
بر انداخت بیچاره چندان عرق
که شبنم بر اردیبهشتی ورق
Hippocrates passed by him on horseback
Asked what had befallen him
گذر کرد بقراط بر وی سوار
بپرسید کاین را چه افتاده کار؟
Someone said this is a pious worshiper
Who never committed a mistake
کسی گفتش این عابدی پارساست
که هرگز خطایی ز دستش نخاست
He roams day and night in the desert and mountains
Fleeing from company, vexed by people
رود روز و شب در بیابان و کوه
ز صحبت گریزان، ز مردم ستوه
A heart-stealer has stolen his heart
His glance is stuck in the mud of love
ربودهست خاطرفریبی دلش
فرو رفته پای نظر در گلش
When he hears reproach from people
He cries, saying how much reproach? Silence
چو آید ز خلقش ملامت به گوش
بگرید که چند از ملامت؟ خموش
Do not say I am not excused if I lament
For my cry is not without a reason
مگوی ار بنالم که معذور نیست
که فریادم از علتی دور نیست
This image does not steal hearts from hands
The heart is stolen by the one who painted this image
نه این نقشْ دل میرباید ز دست
دل آن میرباید که این نقش بست
An experienced man heard this speech
An old man nurtured with mature opinion
شنید این سخن مرد کار آزمای
کهنسال پروردهٔ پختهرای
He said, although a good reputation spreads
Not everything said goes with everyone
بگفت ار چه صیت نکویی رود
نه با هر کسی هر چه گویی رود
Did the painter have only this image
That stole the heart of the distressed?
نگارنده را خود همین نقش بود
که شوریده را دل به یغما ربود؟
Why does a one-day-old child not lose his wits?
For in seeing the creation, what matters old or young
چرا طفل یک روزه هوشش نبرد؟
که در صنع دیدن چه بالغ چه خرد
A true scholar sees the same in a camel
As in the beautiful faces of China and Chigil
محقق همان بیند اندر ابل
که در خوبرویان چین و چگل
Each line of this book is a veil
Laid over a captivating face
نقابی است هر سطر من زین کتیب
فرو هشته بر عارضی دل فریب
There are meanings under the black letters
Like the beloved behind the curtain and the moon behind the cloud
معانی است در زیر حرف سیاه
چو در پرده معشوق و در میغ ماه
Sadness does not fit in Saadi's pages
For he has many beauties behind the curtain
در اوراق سعدی نگنجد ملال
که دارد پس پرده چندین جمال
I have these words that light up the assembly
Like fire, it has both light and burn
مرا کاین سخنهاست مجلس فروز
چو آتش در او روشنایی و سوز
I do not get upset if the enemies writhe
For they are feverish from this Persian fire
نرنجم ز خصمان اگر بر تپند
کز این آتش پارسی در تبند
Section 27 - Tale of the Insightful Dervish and Hippocrates: He saw a person of great beauty
Book: Bustan