Section 28 - The Story of Dhul-Nun al-Misri: I recall that the water carrier of the Nile.

بخش ۲۸ - حکایت ذوالنون مصری: چنین یاد دارم که سقای نیل

I recall that the water carrier of the Nile

Did not bring water to Egypt for a whole year

چنین یاد دارم که سقّای نیل

نکرد آب بر مصر سالی سبیل

A group went toward the mountain ranges

In desperation, they cried out for rain

گروهی سوی کوهساران شدند

به فریاد خواهانِ باران شدند

They were hungry, and tears flowed like streams

But only the weeping of the heavens came

گرستند و از گریه جویی روان

نیامد مگر گریهٔ آسمان

Someone carried the news to Dhul-Nun of their plight

That the people were in great suffering and toil

به ذوالنّون خبر برد از ایشان کسی

که بر خلق رنج است و زحمت بسی

Pray for the humbled ones

For the accepted prayer will not be rejected

فرو‌ماندگان را دعایی بکُن

که مقبول را رد نباشد سخُن

I heard that Dhul-Nun fled to Madyan

It took much time before the rain began to fall

شنیدم که ذوالنّون به مَدیَن گریخت

بسی بر نیامد که باران بریخت

After twenty days, news reached Madyan

That the dark-hearted cloud had wept upon them

خبر شد به مدین پس از روز بیست

که ابرِ سیه‌دل بر ایشان گریست

The old man made light of returning

For the valley was filled with the spring flood

سبک عزمِ باز‌آمدن کرد پیر

که پُر شد به سیلِ بهاران غدیر

An unknown sage asked him in secrecy

What wisdom lay in your departure? He replied

بپرسید از او عارفی در نهفت

چه حکمت در این رفتنت بود؟ گفت

I heard that for birds, ants, and beasts

A hard day comes due to the deeds of the wicked

شنیدم که بر مرغ و مور و ددان

شود تنگ روزی به فعلِ بَدان

I thought deeply in this land

I saw no one more disturbed than myself

در این کشور اندیشه کردم بسی

پریشان‌تر از خود ندیدم کسی

I departed lest my evil

Close the door of goodness to the community

برفتم مبادا که از شرِّ من

ببندد درِ خیر بر انجمن

You should be kind and avoid excuses

For no one saw a greater flaw in the world than their own

بهی بایدت لطف کن کان بهان

ندیدندی از خود بَتَر در جهان

You will then become esteemed among people

When you do not take yourself for something important

تو آنگه شوی پیشِ مردم عزیز

که مر خویشتن را نگیری به چیز

A great man who considers himself small

Will gain greatness in both this world and the next

بزرگی که خود را به خُردی شمرد

به دنیا و عقبی بزرگی ببُرد

From this dust, a pure servant was freed

Who was humbled beneath the feet of others

از این خاکدان بنده‌ای پاک شد

که در پایِ کمتر کسی خاک شد

O you who walk upon our dust

Remember the dust of the beloved ones

الا ای که بر خاکِ ما بگذری

به خاکِ عزیزان که یاد آوری

If Saadi became dust, what sorrow would it be?

For in life, he has already been dust

که گر خاک شد سعدی، او را چه غم؟

که در زندگی خاک بوده‌ست هم

His body surrendered to the dust of poverty

Though the wind of the world may blow around him

به بیچارگی تن فرا خاک داد

وگر گِردِ عالم برآمد چو باد

Much will not rise until his dust is eaten

Once again, the wind will carry him to the world

بسی برنیاید که خاکش خورَد

دگر باره بادش به عالم بَرَد

Unless the garden of meaning blooms

No nightingale has ever sung so sweetly for him

مگر تا گلستانِ معنی شکفت

بر او هیچ بلبل چنین خوش نگفت

How strange if such a nightingale dies

Whose bones do not sprout a flower

عجب گر بمیرد چنین بلبلی

که بر استخوانش نروید گلی

Section 28 - The Story of Dhul-Nun al-Misri: I recall that the water carrier of the Nile.

Book: Bustan

Author: Saadi Moshrefoldin Mosleh ebn Abdollah