Section 5 - Story on understanding before it's too late: One night I slept in the desert of Fayd
بخش ۵ - حکایت در معنی ادراک پیش از فوت: شبی خوابم اندر بیابان فید
One night I slept in the desert of Fid
My legs were bound from running
شبی خوابم اندر بیابان فید
فرو بست پای دویدن به قید
A camel driver came in fear and conflict
He struck me with the camel's reins, saying 'Get up!'
شتربانی آمد به هول و ستیز
زمام شتر بر سرم زد که خیز
Have you resigned yourself to dying?
That you do not rise at the sound of the bell?
مگر دل نهادی به مردن ز پس
که بر مینخیزی به بانگ جرس؟
I too have sweet sleep in mind like you
But the desert lies ahead of us
مرا همچو تو خواب خوش در سر است
ولیکن بیابان به پیش اندر است
You, who do not rise at the call to depart from sweet sleep
How else will you reach the path?
تو کز خواب نوشین به بانگ رحیل
نخیزی، دگر کی رسی در سبیل
The camel driver's drumbeat resounded
The first caravan reached its destination
فرو کوفت طبل شتر ساروان
به منزل رسید اول کاروان
Blessed are the wise and fortunate ones
Who prepare their gear before the drummer sounds
خنک هوشیاران فرخنده بخت
که پیش از دهلزن بسازند رخت
Those who sleep on the road, when they wake
Will not see the traces of those who have traveled
به ره خفتگان تا بر آرند سر
نبینند ره رفتگان را اثر
The traveler who rises early wins the race
What good is it to wake after the camp has moved?
سبق برد رهرو که برخاست زود
پس از نقل بیدار بودن چه سود؟
One who sows barley in spring
How can he harvest wheat in the season of reaping?
یکی در بهاران بیفشانده جو
چه گندم ستاند به وقت درو؟
Now, O sleeper, you must awaken
For what use is awakening when death comes from your sleep?
کنون باید ای خفته بیدار بود
چو مرگ اندر آرد ز خوابت، چه سود؟
When your gray hair shows on your youthful face
Your night has become day, rise from sleep
چو شیبت در آمد به روی شباب
شبت روز شد دیده بر کن ز خواب
I gave up hope on life that day
When I fell into the white darkness
من آن روز بر کندم از عمر امید
که افتادم اندر سیاهی سپید
Alas, the precious life has passed
These few moments will also pass
دریغا که بگذشت عمر عزیز
بخواهد گذشت این دمی چند نیز
What was spent wrongly has passed
And if you don't grasp this too, it will pass
گذشت آنچه در ناصوابی گذشت
ور این نیز هم در نیابی گذشت
Now is the time to sow if you cultivate
If you hope to reap the harvest
کنون وقت تخم است اگر پروری
گر امید داری که خرمن بری
Do not go to the city of Judgment Day empty-handed
For there is no face in sitting in regret
به شهر قیامت مرو تنگدست
که وجهی ندارد به حسرت نشست
If you have the eye of wisdom, plan for the grave
Do it now while your eye has not yet seen ants
گرت چشم عقل است تدبیر گور
کنون کن که چشمت نخوردهست مور
O son, you can profit with capital
What profit is there for one who consumes their capital?
به مایه توان ای پسر سود کرد
چه سود افتد آن را که سرمایه خورد؟
Now strive, for water has passed from the waist
Not when the flood passes over your head
کنون کوش کآب از کمر در گذشت
نه وقتی که سیلابت از سر گذشت
Now that you have eyes, shed a tear
Your tongue is in your mouth, offer an excuse
کنونت که چشم است اشکی ببار
زبان در دهان است عذری بیار
The soul does not always remain in the body
Nor does the tongue always stay in the mouth
نه پیوسته باشد روان در بدن
نه همواره گردد زبان در دهن
Now you must apologize for your shortcomings
Not when the speaking soul is silenced from speaking
کنون بایدت عذر تقصیر گفت
نه چون نفس ناطق ز گفتن بخفت
Listen today to the words of the wise
For tomorrow Munkar will question you in terror
ز دانندگان بشنو امروز قول
که فردا نکیرت بپرسد به هول
Value this precious breath
For without the bird, the cage has no value
غنیمت شمار این گرامی نفس
که بی مرغ قیمت ندارد قفس
Do not waste life in regret and pity
For opportunity is precious and time is a sword
مکن عمر ضایع به افسوس و حیف
که فرصت عزیز است و الوقت سیف
Section 5 - Story on understanding before it's too late: One night I slept in the desert of Fayd
Book: Bustan