Section 8 - A story on the meaning of compassion: One of the great men of discernment
بخش ۸ - حکایت در معنی شفقت: یکی از بزرگان اهل تمیز
One of the wise elders
Tells a tale about Ibn Abdul Aziz
یکی از بزرگان اهل تمیز
حکایت کند ز ابن عبدالعزیز
Who had a gem in a ring
Whose value was unsurpassed
که بودش نگینی در انگشتری
فرو مانده در قیمتش جوهری
At night it said from the light of the world
It was as bright as day
به شب گفتی از جرم گیتی فروز
دری بود از روشنایی چو روز
One year there was a drought
The people's appearance waned like the moon
قضا را درآمد یکی خشک سال
که شد بدر سیمای مردم هلال
Seeing no peace and strength in people
He saw it as unkind to be at ease himself
چو در مردم آرام و قوت ندید
خود آسوده بودن مروت ندید
When one sees poison in the mouth of people
He would not drink sweet water himself
چو بیند کسی زهر در کام خلق
کیش بگذرد آب نوشین به حلق
He ordered to sell it for silver
For he felt compassion for strangers and orphans
بفرمود و بفروختندش به سیم
که رحم آمدش بر غریب و یتیم
In a week he gave the proceeds to the needy
To the poor, the destitute, and the needy
به یک هفته نقدش به تاراج داد
به درویش و مسکین و محتاج داد
They began to blame him
Saying, you won't get such a thing again
فتادند در وی ملامت کنان
که دیگر به دستت نیاید چنان
I heard him say with tears streaming down
Like candles dripping wax on his cheeks
شنیدم که میگفت و باران دمع
فرو میدویدش به عارض چو شمع
It is unbecoming for a ruler to wear adornments
When the heart of the city is weary from weakness
که زشت است پیرایه بر شهریار
دل شهری از ناتوانی فگار
It suits me to have a ring without a gem
It does not suit to have the hearts of people distressed
مرا شاید انگشتری بینگین
نشاید دل خلقی اندوهگین
Blessed is he who chooses the comfort of men and women
Over his own adornment
خنک آن که آسایش مرد و زن
گزیند بر آرایش خویشتن
The nurturers of talent did not desire
Their own joy from the sorrow of others
نکردند رغبت هنرپروران
به شادی خویش از غم دیگران
If the king sleeps peacefully on his throne
I do not think the poor sleep in peace
اگر خوش بخسبد ملک بر سریر
نپندارم آسوده خسبد فقیر
If he stays awake late at night
People sleep peacefully and comfortably
وگر زنده دارد شب دیر باز
بخسبند مردم به آرام و ناز
Thanks to God, this is the righteous path
Of Atabek Abu Bakr bin Saad
بحمدالله این سیرت و راه راست
اتابک ابوبکر بن سعد راست
No one sees signs of turmoil in Pars
Except the figures of beauties
کس از فتنه در پارس دیگر نشان
نبیند مگر قامت مهوشان
Five lines came to my ears delightfully
Which they sang in a gathering last night
یکی پنج بیتم خوش آمد به گوش
که در مجلسی میسرودند دوش
Last night my comfort in life was
That my beloved moon-faced was in my arms
مرا راحت از زندگی دوش بود
که آن ماهرویم در آغوش بود
When I saw her, her head drunk from sleep
I said to her, O cypress, I am lower before you
مر او را چو دیدم سر از خواب مست
بدو گفتم ای سرو پیش تو پست
Wash the sleep from your narcissus eyes
Smile like the rose and speak like the nightingale
دمی نرگس از خواب نوشین بشوی
چو گلبن بخند و چو بلبل بگوی
Why do you sleep, O seduction of time?
Come and bring the sweet ruby wine
چه میخسبی ای فتنه روزگار؟
بیا و می لعل نوشین بیار
She looked dazed from sleep and said
You call me seduction and tell me not to sleep
نگه کرد شوریده از خواب و گفت
مرا فتنه خوانی و گویی مخفت
In the days of the enlightened Sultan
No one sees another awakened sedition
در ایام سلطان روشن نفس
نبیند دگر فتنه بیدار کس
Section 8 - A story on the meaning of compassion: One of the great men of discernment
Book: Bustan