Hekayat 1: A king signaled to kill a prisoner.

حکایت شماره ۱: پادشاهی را شنیدم به کشتن اسیری اشارت کرد.

I heard of a king who ordered the execution of a captive. The helpless man, in that state of despair, began to curse and insult the king, for it is said: Whoever gives up on their life, says whatever is in their heart.

پادشاهی را شنیدم به کشتنِ اسیری اشارت کرد. بی‌چاره در آن حالتِ نومیدی مَلِک را دشنام دادن گرفت و سَقَط گفتن، که گفته‌اند: هر که دست از جان بشوید، هر چه در دل دارد بگوید.

When there is no escape in time of need,

One grasps the edge of the sharp sword.

وقت ضرورت چو نماند گریز

دست بگیرد سرِ شمشیرِ تیز

When man despairs, his tongue grows long,

Like a defeated cat attacking a dog.

إِذا یَئِسَ الْإِنسانُ طالَ لِسانُهُ

کَسِنَّورٍ مَغْلُوبٍ یَصُولُ عَلَی الْکلبِ

The king asked, "What is he saying?" One of the well-mannered ministers said, "O Lord! He is saying: 'And those who suppress their anger and pardon people.'" The king felt mercy and forgave his execution. Another minister, who was his opponent, said, "It is not appropriate for people like us to speak anything but the truth in the presence of kings. This man cursed and insulted the king." The king frowned at this remark and said, "His lie was more pleasing to me than this truth of yours, for it was based on expediency, and this is based on malice." And wise men have said, "A lie that brings about reconciliation is better than a truth that incites conflict."

مَلِک پرسید: «چه می‌گوید؟» یکی از وزرایِ نیک‌محضر گفت: «ای خداوند! همی‌گوید: وَ الْکاظِمِینَ الغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النّاسِ». مَلِک را رحمت آمد و از سرِ خونِ او درگذشت. وزیرِ دیگر که ضدّ او بود گفت: «ابنای جنسِ ما را نشاید در حضرتِ پادشاهان جز به راستی سخن گفتن. این مَلِک را دشنام داد و ناسزا گفت». مَلِک روی از این سخن در هم آورد و گفت: «آن دروغِ وی پسندیده‌تر آمد مرا زین راست که تو گفتی، که رویِ آن در مصلحتی بود و بنایِ این بر خُبْثی». و خردمندان گفته‌اند: «دروغی مصلحت‌آمیز به که راستی فتنه‌انگیز».

Whoever does what the king says,

It would be a pity if he said anything but good.

هر که شاه آن کند که او گوید

حیف باشد که جز نکو گوید

It was written on the arch of Fereydun's palace:

بر طاقِ ایوانِ فریدون نبشته بود:

O brother, the world will not remain for anyone,

Attach your heart only to the Creator of the world.

جهان ای برادر نمانَد به کس

دل اندر جهان‌آفرین بند و بس

Do not rely on the kingdom of the world and its support,

For it has nurtured and killed many like you.

مکن تکیه بر مُلْکِ دنیا و پشت

که بسیار کس چون تو پرورْد و کُشت

When the pure soul intends to depart,

What difference does it make whether one dies on a throne or on the ground?

چو آهنگِ رفتن کند جانِ پاک

چه بر تخت مردنْ، چه بر رویِ خاک