Hekayat 38: A Jurist's Question

حکایت شماره ۳۸: فقیهی پدر را گفت: هیچ از این سخنان رنگین ...

A theologian said to his father: None of the beautiful and sweet words of the speakers have any effect on me, because I don't see their actions matching their words.

فقیهی پدر را گفت: هیچ از این سخنانِ رنگینِ دلاویزِ متکلّمان در من اثر نمی‌کند، به حکمِ آن که نمی‌بینم مر ایشان را فعلی موافقِ گفتار.

They teach people to renounce the world

But they themselves accumulate silver and grain

ترکِ دنیا به مردم آموزند

خویشتن سیم و غَلّه اندوزند

A scholar who only talks and nothing more

Whatever he says, no one takes it to heart

عالِمی را که گفت باشد و بس

هر چه گوید نگیرد اندر کس

A scholar is one who does no evil

Nor says anything to people, and does not do it himself

عالم آن کس بود که بد نکند

نه بگوید به خلق و خَود نکند

Do you enjoin righteousness upon the people and forget yourselves?

اَتَأمُروُنَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکُمْ؟

A scholar who indulges in luxury and self-indulgence

He is lost himself, who can he guide?

عالِم که کامرانی و تن‌پروری کند

او خویشتن گم است، که را رهبری کند؟

The father said: Oh son, it is not right to turn away from the guidance of the advisors just because of a false idea, and to attribute error to the scholars, and to be deprived of the benefits of knowledge in search of a sinless scholar, like a blind person who fell into a well one night and said: Oh, is there a Muslim who can bring a lamp to my path?

پدر گفت: ای پسر! به مجرّدِ خیالِ باطل نشاید روی از تربیتِ ناصحان بگردانیدن و علما را به ضَلالت منسوب کردن و در طلبِ عالمِ معصوم از فوایدِ علم محروم ماندن، همچو نابینایی که شبی در وَحَل افتاده بود و می‌گفت: آخِر، یکی از مسلمانان چراغی فرا راهِ من دارید.

A woman heard this and said: You who cannot see the lamp, what will you see with the lamp?

زنی مازحه بشنید و گفت: تو که چراغ نبینی به چراغ چه بینی؟!

Similarly, a gathering of preaching is like a weaver's workshop; there, you won't get any goods unless you pay cash, and here, you won't achieve happiness unless you bring devotion.

همچنین مجلسِ وعظ چو کلبهٔ بزّاز است؛ آنجا تا نقدی ندهی، بِضاعتی نستانی و اینجا تا ارادتی نیاری، سعادتی نبری.

Listen to the words of the scholar with the ear of the soul

Even if his actions do not match his words

گفتِ عالِم به گوشِ جان بشنو

ور نماند به گفتنش کردار

What the claimant says is false:

‘How can one awaken the sleeping?’

باطل است آنچه مدّعی گوید:

«خفته را خفته کی کند بیدار»

A man must take heed

Even if the advice is written on the wall

مرد باید که گیرد اندر گوش

ور نوشته است پند بر دیوار

A man of heart came to the school from the monastery

صاحبدلی به مدرسه آمد ز خانقاه

He broke the covenant of companionship with the people of the path

بشکست عهدِ صحبتِ اهلِ طریق را

I asked: What is the difference between a scholar and a worshipper?

گفتم میانِ عالم و عابد چه فرق بود

Until you chose this group over that one?

تا اختیار کردی از آن این فریق را؟

He said: That one takes his own rug out of the wave

And this one strives to save the drowning

گفت: آن گلیمِ خویش به در می‌برد ز موج

وین جهد می‌کند که بگیرد غَریق را