Hekayat No. 28: I heard of a dervish who was sitting in a cave

حکایت شماره ۲۸: درویشی را شنیدم که به غاری در نشسته بود و در به ...

I heard of a dervish who was sitting in a cave, having closed the door to the world, and kings and wealthy men held no grandeur or awe in his eyes.

درویشی را شنیدم که به غاری در نشسته بود و در به روی از جهانیان بسته و ملوک و اغنیا را در چشمِ همّتِ او شوکت و هیبت نمانده.

Whoever opens the door of asking for himself

Will remain needy until he dies

هر که بر خود درِ سؤال گشاد

تا بمیرد، نیازمند بوَد

Give up greed and be a king

The neck of the one without greed is held high

آز بگذار و پادشاهی کن

گردنِ بی‌طمع بلند بوَد

One of the kings of that region sent word that it is expected of the noble character of men that they partake of our salt (accept our invitation). The sheikh agreed, because accepting an invitation is a tradition. The next day, the king went to apologize for his arrival. The ascetic rose from his place, embraced him, showed kindness, and praised him. When he left, one of his companions asked the sheikh: 'This much kindness that you showed to the king today was contrary to custom, and we had not seen it before.' He said: 'Have you not heard what they have said:'

یکی از ملوک آن طرف اشارت کرد که توقّع به کرمِ اخلاقِ مردان چنین است که به نمک با ما موافقت کنند. شیخ رضا داد، به حکمِ آن که اِجابتِ دعوت، سنّت است. دیگر روز مَلِک به عذرِ قدومش رفت. عابد از جای برجَست و در کنارش گرفت و تلطُّف کرد و ثَنا گفت. چو غایب شد، یکی از اصحاب پرسید شیخ را که: چندین ملاطفت امروز با پادشه که تو کردی، خلافِ عادت بود و دیگر ندیدیم‌. گفت نشنیده‌ای که گفته‌اند:

Whoever you sit at the table with

It becomes obligatory to rise in service to him

هر که را بر سِماط بنشَستی

واجب آمد، به خدمتش برخاست

The ear can endure that all its life

It does not hear the sound of the tambourine, harp, and flute

گوش تواند که همه عمر وی

نشنوَد آوازِ دف و چنگ و نی

The eye can refrain from gazing upon the garden

And be content without roses and sweet basil

دیده شکیبد ز تماشایِ باغ

بی گل و نسرین به سر آرَد دِماغ

And if there is no pillow filled with feathers

One can sleep with a clod of earth under one's head

ور نبوَد بالش‌ِ آکنده پَر

خواب توان کرد، خَزَف زیرِ سَر

And if there is no beloved to share the bed

One can embrace oneself

ور نبوَد دلبرِ همخوابه پیش

دست توان کرد در آغوشِ خویش

But this worthless, twisting stomach

Cannot bear to be content with nothing

وین شکمِ بی‌هنر‌ِ پیچ‌پیچ

صبر ندارد که بسازد به هیچ