Section 25: Much did not come to pass in this era
بسی برنیامد برین روزگار
Not much time had passed in this world
When the noble cypress bore fruit at last
بسی برنیامد برین روزگار
که آزاده سرو اندر آمد به بار
The cheerful spring faded away
Her heart burdened with grief and pain
بهار دل افروز پژمرده شد
دلش را غم و رنج بسپرده شد
Her belly grew heavy, and her body weighed down
Her rosy complexion turned saffron pale
شکم گشت فربه و تن شد گران
شد آن ارغوانی رخش زعفران
Her mother said to her, 'O light of my soul,'
'What has happened that you’ve turned so pale?'
بدو گفت مادر که ای جان مام
چه بودت که گشتی چنین زرد فام
She replied, 'Day and night I cry out in anguish,'
With lips that open only for lamentation'
چنین داد پاسخ که من روز و شب
همی برگشایم به فریاد لب
'Indeed, my time has come to its peak,'
'Yet I find no respite from carrying this burden'
همانا زمان آمدستم فراز
وزین بار بردن نیابم جواز
'It feels as if my skin is filled with stones,'
'Or perhaps it’s iron embedded within me'
تو گویی به سنگستم آگنده پوست
و گر آهنست آنکه نیز اندروست
Thus, the time of childbirth approached
She needed rest and peace at last
چنین تا گه زادن آمد فراز
به خواب و به آرام بودش نیاز
One day, she lost consciousness entirely
A wail arose from Dastan's palace
چنان بد که یک روز ازو رفت هوش
از ایوان دستان برآمد خروش
Sindokht cried out and tore her face
She pulled out her musky, black hair
خروشید سیندخت و بشخود روی
بکند آن سیه گیسوی مشک بوی
One by one, the news reached the Dastan family
That the graceful cypress had withered
یکایک بدستان رسید آگهی
که پژمرده شد برگ سرو سهی
Zal rushed to Rudabeh’s bedside
His face full of tears, his heart broken
به بالین رودابه شد زال زر
پر از آب رخسار و خسته جگر
He remembered the feather of Simorgh
He smiled and gave Sindokht the good news
همان پر سیمرغش آمد به یاد
بخندید و سیندخت را مژده داد
He brought a censer and lit a fire
And burned a piece of Simorgh’s feather
یکی مجمر آورد و آتش فروخت
وزآن پر سیمرغ لختی بسوخت
At that moment, the sky darkened
And the majestic bird appeared
هم اندر زمان تیره گون شد هوا
پدید آمد آن مرغ فرمان روا
Like a cloud whose rain was coral
Not just coral but a jewel to adorn the soul
چو ابری که بارانش مرجان بود
چه مرجان که آرایش جان بود
Zal praised the bird profusely
He admired it greatly and offered his prayers
برو کرد زال آفرین دراز
ستودش فراوان و بردش نماز
The bird asked Zal, 'Why this sorrow?'
'Why are there tears in the eyes of a lion?'
چنین گفت با زال کین غم چراست
به چشم هژبر اندرون نم چراست
'From this silver cypress, so moon-faced,'
'A mighty lion will be born, seeking fame'
کزین سرو سیمین بر ماهروی
یکی نره شیر آید و نامجوی
'Even tigers will kiss the dust beneath his feet,'
'And clouds will not dare pass above his head'
که خاک پی او ببوسد هژبر
نیارد گذشتن به سر برش ابر
'At his roar, a warrior leopard’s hide'
'Will tear apart, clawing itself in fear'
از آواز او چرم جنگی پلنگ
شود چاک چاک و بخاید دو چنگ
Whoever hears the sound of his mace
Sees his arms and his lion-like grace
هران گرد کاواز کوپال اوی
ببیند بر و بازوی و یال اوی
By his roar, warriors lose their stance
The brave at heart lose their advance
ز آواز او اندر آید ز پای
دل مرد جنگی برآید ز جای
Instead of wisdom, Sam stood firm as stone
In rage, a battle lion alone
به جای خرد سام سنگی بود
به خشم اندرون شیر جنگی بود
As tall as a cypress, with the strength of an elephant
In battle, he hurled bricks two miles distant
به بالای سرو و به نیروی پیل
به آورد خشت افگند بر دو میل
No one on earth escapes his bowstring's wrath
By the Creator's command, goodness follows his path
نیاید به گیتی ز راه زهش
به فرمان دادار نیکی دهش
Bring a shimmering, water-like dagger
And a wise, spellbound man to stagger
بیاور یکی خنجر آبگون
یکی مرد بینادل پرفسون
First intoxicate the moon-like one with wine
Remove fear and thoughts from her mind so divine
نخستین به می ماه را مست کن
ز دل بیم و اندیشه را پست کن
Let the hollow side of the noble cypress be torn
So she feels no pain while life is reborn
بکافد تهیگاه سرو سهی
نباشد مر او را ز درد آگهی
From her side, the lion cub will emerge
Her moonlike side soaked in blood’s surge
وزو بچهٔ شیر بیرون کشد
همه پهلوی ماه در خون کشد
Then stitch the tear from where it split
Cast out fear, sorrow, and doubt from your spirit
وز آن پس بدوز آن کجا کرد چاک
ز دل دور کن ترس و تیمار و باک
The herb I tell you, mix with milk and musk
Crush and dry them all under shade's husk
گیاهی که گویمت با شیر و مشک
بکوب و بکن هر سه در سایه خشک
Apply it gently to her wound's sorrow
That very day, her healing will follow
بساو و برآلای بر خستگیش
ببینی همان روز پیوستگیش
Then rub my feather upon the scar
My blessed feather will heal from afar
بدو مال ازان پس یکی پر من
خجسته بود سایهٔ فر من
From this advice, joy should fill your heart
And you must present this to the world’s part
ترا زین سخن شاد باید بدن
به پیش جهاندار باید شدن
He who gifted you this royal tree
Whose fortune blossoms anew eternally
که او دادت این خسروانی درخت
که هر روز نو بشکفاندش بخت
Let no sorrow cloud your mind’s way
For your fruitful branch bears hope today
بدین کار دل هیچ غمگین مدار
که شاخ برومندت آمد به بار
He spoke and plucked a feather from his wing
Dropped it and soared high, vanishing
بگفت و یکی پر ز بازو بکند
فگند و به پرواز بر شد بلند
Zal took the feather in his hand
And did as told, wondrously grand
بشد زال و آن پر او برگرفت
برفت و بکرد آنچه گفت ای شگفت
The world watched in awe at the sight
With teary eyes and hearts heavy with plight
بدان کار نظاره شد یک جهان
همه دیده پر خون و خسته روان
Sindokht shed tears of blood in despair
Wondering when the child would appear from there
فرو ریخت از مژه سیندخت خون
که کودک ز پهلو کی آید برون