Section 26: A magus with a slick hand came
بخش ۲۶: بیامد یکی موبدی چرب دست
A clever priest came forth at last
And made the moon-faced one drunk so fast
بیامد یکی موبدی چرب دست
مر آن ماه رخ را به می کرد مست
Without hardship, he cut the moon's side
And safely turned the child aside
بکافید بیرنج پهلوی ماه
بتابید مر بچه را سر ز راه
So unharmed, he brought him to light
A wonder unseen in the world’s sight
چنان بیگزندش برون آورید
که کس در جهان این شگفتی ندید
A child emerged like a lion’s ball, so fair
Tall in stature, with features rare
یکی بچه بد چون گوی شیرفش
به بالا بلند و به دیدار کش
Men and women stood amazed in awe
Never had they heard of a child so raw
شگفت اندرو مانده بد مرد و زن
که نشنید کس بچهٔ پیل تن
The wound they swiftly sealed away
With remedies, they healed the pain that day
همان دردگاهش فرو دوختند
به دارو همه درد بسپوختند
For a day and night, the mother slept in wine's embrace
Drunk with no awareness on her face
شبانروز مادر ز می خفته بود
ز می خفته و هش ازو رفته بود
When the cypress-like awoke from rest
She opened her lips to speak to Sindokht, blessed
چو از خواب بیدار شد سرو بن
به سیندخت بگشاد لب بر سخن
Gold and gems upon her they cast
And praised the Creator, great and vast
بر او زر و گوهر برافشاندند
ابر کردگار آفرین خواندند
The child they brought forth, bright and grand
Like a heaven they raised him with hand
مر آن بچه را پیش او تاختند
به سان سپهری برافراختند
The graceful cypress smiled at the sight
And saw in him the royal might
بخندید از آن بچه سرو سُهی
بدید اندرو فر شاهنشهی
“To Rostam,” she said, “all sorrow has fled”
They named the boy Rostam, as was said
برستم بگفتا غم آمد به سر
نهادند رستمش نام پسر
A child they crafted from silk so fine
In the shape of the lion, untested by time
یکی کودکی دوختند از حریر
به بالای آن شیر ناخورده شیر
Inside, they stuffed sable’s fur so soft
And adorned his face with Venus and Sun aloft
درون وی آگنده موی سمور
برخ بر نگاریده ناهید و هور
On his arm, a fearless dragon they drew
In his grasp, a lion’s claw they imbued
به بازوش بر اژدهای دلیر
به چنگ اندرش داده چنگال شیر
Beneath his belt, a lance he bore
In one hand, a mace; in the other, reins of lore
به زیر کش اندر گرفته سنان
به یک دست کوپال و دیگر عنان
They set him then on a steed so spry
Surrounded by servants, standing nigh
نشاندندش آنگه بر اسپ سمند
به گرد اندرش چاکران نیز چند
When the task was fully completed
Just as it should have been arranged
چو شد کار یکسر همه ساخته
چنان چون ببایست پرداخته
They stirred up the mighty hero
At their command, they scattered treasure in heaps
هیون تکاور برانگیختند
به فرمان بران بر درم ریختند
Then the figure of Rustam, the mace-bearer
Was taken near Sam, the rider brave
پس آن صورت رستم گرزدار
ببردند نزدیک سام سوار
They held a feast in the garden bright
From Zawulistan to Kabul's light
یکی جشن کردند در گلستان
ز زاولستان تا به کابلستان
The whole field was full of wine and pipes
In every corner, a hundred joyous rites
همه دشت پر باده و نای بود
به هر کنج صد مجلس آرای بود
From one end of Zawulistan to the other
Singers and dancers sat in every place
به زاولستان از کران تا کران
نشسته به هر جای رامشگران
No one was lower than the noblest ones
They sat like threads in woven cloth
نبد کهتر از مهتران بر فرود
نشسته چنان چون بود تار و پود
Then the infant body of Rustam
Was taken near Sam, the mighty rider
پس آن پیکر رستم شیرخوار
ببردند نزدیک سام سوار
Clouds gathered on Sam's noble brow
This is what the silk was meant to convey
ابر سام یل موی بر پای خاست
مرا ماند این پرنیان گفت راست
If half of this figure's form remains
Its head would rise, and its feet would remain on the earth
اگر نیم ازین پیکر آید تنش
سرش ابر ساید زمین دامنش
Then the envoy was summoned to approach
Gold was scattered, and it was set upon his head
وزان پس فرستاده را پیش خواست
درم ریخت تا بر سرش گشت راست
Joyously, the trumpet rang at the gate
The field was adorned as brightly as a rooster's gaze
به شادی برآمد ز درگاه کوس
بیاراست میدان چو چشم خروس
He brought in the musicians and called them to join
And scattered coins for those who would seek joy
میآورد و رامشگران را بخواند
به خواهندگان بر درم برفشاند
He arranged a feast that both the Sun and Moon
Would gaze upon in their luminous boon
بیاراست جشنی که خورشید و ماه
نظاره شدند اندران بزمگاه
Then Zal wrote his reply with care
He adorned it like a meadow of paradise fair
پس آن نامهٔ زال پاسخ نوشت
بیاراست چون مرغزار بهشت
First he praised the Creator above all
And for the happiness of fate, he did call
نخست آفرین کرد بر کردگار
بران شادمان گردش روزگار
Then he praised Zal, the mighty one
The lord of sword and mace, who could not be undone
ستودن گرفت آنگهی زال را
خداوند شمشیر و کوپال را
Then came the figure of silk and light
With the mane of heroes and royal might
پس آمد بدان پیکر پرنیان
که یال یلان داشت و فر کیان
He ordered that this precious thing be so
It should be preserved, free from any blow
بفرمود کین را چنین ارجمند
بدارید کز دم نیابد گزند
I silently prayed in secret, alone
Day and night, to the Creator, I have grown
نیایش همی کردم اندر نهان
شب و روز با کردگار جهان
So that my worldly vision might see
From your seed, you shall follow my decree
که زنده ببیند جهانبین من
ز تخم تو گردی به آیین من
Now, my back is straight and yours too
Nothing but his living strength should you pursue
کنون شد مرا و ترا پشت راست
نباید جز از زندگانیش خواست
The messenger arrived like a wind’s swift flight
To Zal, clear-hearted and full of delight
فرستاده آمد چو باد دمان
بر زال روشن دل و شادمان
When Zal heard these words of wisdom true
The bright soul enters the mind, as it grew
چو بشنید زال این سخنهای نغز
که روشن روان اندر آید به مغز
In his joy, his happiness did increase
He lifted his head to the blue heavens’ peace
به شادیش بر شادمانی فزود
برافراخت گردن به چرخ کبود
For a while, he roamed the world, so vast
The hidden days became bare, at last
همی گشت چندی بروبر جهان
برهنه شد آن روزگار نهان
To Rustam, ten wet nurses were sent, their care
For the strength of men and the lion’s share
به رستم همی داد ده دایه شیر
که نیروی مردست و سرمایه شیر
When the milk came for food and delight
It grew, with bread and meat in sight
چو از شیر آمد سوی خوردنی
شد از نان و از گوشت افزودنی
Five men were fed, from his sustenance they dined
The people remained, nourished and refined
بدی پنج مرده مراو را خورش
بماندند مردم ازان پرورش
When Rustam scaled the height of eight
He grew like a free cypress, standing straight
چو رستم بپیمود بالای هشت
بسان یکی سرو آزاد گشت
His brilliance turned like a shining star
The world gazed at the star from afar
چنان شد که رخشان ستاره شود
جهان بر ستاره نظاره شود
You said that Sam, the hero, takes his place
In strength, wisdom, and the power of grace
تو گفتی که سام یلستی به جای
به بالا و دیدار و فرهنگ و رای