Section 26: A magus with a slick hand came

بخش ۲۶: بیامد یکی موبدی چرب دست

A clever priest came forth at last

And made the moon-faced one drunk so fast

بیامد یکی موبدی چرب دست

مر آن ماه رخ را به می کرد مست

Without hardship, he cut the moon's side

And safely turned the child aside

بکافید بی‌رنج پهلوی ماه

بتابید مر بچه را سر ز راه

So unharmed, he brought him to light

A wonder unseen in the world’s sight

چنان بی‌گزندش برون آورید

که کس در جهان این شگفتی ندید

A child emerged like a lion’s ball, so fair

Tall in stature, with features rare

یکی بچه بد چون گوی شیرفش

به بالا بلند و به دیدار کش

Men and women stood amazed in awe

Never had they heard of a child so raw

شگفت اندرو مانده بد مرد و زن

که نشنید کس بچهٔ پیل تن

The wound they swiftly sealed away

With remedies, they healed the pain that day

همان دردگاهش فرو دوختند

به دارو همه درد بسپوختند

For a day and night, the mother slept in wine's embrace

Drunk with no awareness on her face

شبانروز مادر ز می خفته بود

ز می خفته و هش ازو رفته بود

When the cypress-like awoke from rest

She opened her lips to speak to Sindokht, blessed

چو از خواب بیدار شد سرو بن

به سیندخت بگشاد لب بر سخن

Gold and gems upon her they cast

And praised the Creator, great and vast

بر او زر و گوهر برافشاندند

ابر کردگار آفرین خواندند

The child they brought forth, bright and grand

Like a heaven they raised him with hand

مر آن بچه را پیش او تاختند

به سان سپهری برافراختند

The graceful cypress smiled at the sight

And saw in him the royal might

بخندید از آن بچه سرو سُهی

بدید اندرو فر شاهنشهی

“To Rostam,” she said, “all sorrow has fled”

They named the boy Rostam, as was said

برستم بگفتا غم آمد به سر

نهادند رستمش نام پسر

A child they crafted from silk so fine

In the shape of the lion, untested by time

یکی کودکی دوختند از حریر

به بالای آن شیر ناخورده شیر

Inside, they stuffed sable’s fur so soft

And adorned his face with Venus and Sun aloft

درون وی آگنده موی سمور

برخ بر نگاریده ناهید و هور

On his arm, a fearless dragon they drew

In his grasp, a lion’s claw they imbued

به بازوش بر اژدهای دلیر

به چنگ اندرش داده چنگال شیر

Beneath his belt, a lance he bore

In one hand, a mace; in the other, reins of lore

به زیر کش اندر گرفته سنان

به یک دست کوپال و دیگر عنان

They set him then on a steed so spry

Surrounded by servants, standing nigh

نشاندندش آنگه بر اسپ سمند

به گرد اندرش چاکران نیز چند

When the task was fully completed

Just as it should have been arranged

چو شد کار یکسر همه ساخته

چنان چون ببایست پرداخته

They stirred up the mighty hero

At their command, they scattered treasure in heaps

هیون تکاور برانگیختند

به فرمان بران بر درم ریختند

Then the figure of Rustam, the mace-bearer

Was taken near Sam, the rider brave

پس آن صورت رستم گرزدار

ببردند نزدیک سام سوار

They held a feast in the garden bright

From Zawulistan to Kabul's light

یکی جشن کردند در گلستان

ز زاولستان تا به کابلستان

The whole field was full of wine and pipes

In every corner, a hundred joyous rites

همه دشت پر باده و نای بود

به هر کنج صد مجلس آرای بود

From one end of Zawulistan to the other

Singers and dancers sat in every place

به زاولستان از کران تا کران

نشسته به هر جای رامشگران

No one was lower than the noblest ones

They sat like threads in woven cloth

نبد کهتر از مهتران بر فرود

نشسته چنان چون بود تار و پود

Then the infant body of Rustam

Was taken near Sam, the mighty rider

پس آن پیکر رستم شیرخوار

ببردند نزدیک سام سوار

Clouds gathered on Sam's noble brow

This is what the silk was meant to convey

ابر سام یل موی بر پای خاست

مرا ماند این پرنیان گفت راست

If half of this figure's form remains

Its head would rise, and its feet would remain on the earth

اگر نیم ازین پیکر آید تنش

سرش ابر ساید زمین دامنش

Then the envoy was summoned to approach

Gold was scattered, and it was set upon his head

وزان پس فرستاده را پیش خواست

درم ریخت تا بر سرش گشت راست

Joyously, the trumpet rang at the gate

The field was adorned as brightly as a rooster's gaze

به شادی برآمد ز درگاه کوس

بیاراست میدان چو چشم خروس

He brought in the musicians and called them to join

And scattered coins for those who would seek joy

می‌آورد و رامشگران را بخواند

به خواهندگان بر درم برفشاند

He arranged a feast that both the Sun and Moon

Would gaze upon in their luminous boon

بیاراست جشنی که خورشید و ماه

نظاره شدند اندران بزمگاه

Then Zal wrote his reply with care

He adorned it like a meadow of paradise fair

پس آن نامهٔ زال پاسخ نوشت

بیاراست چون مرغزار بهشت

First he praised the Creator above all

And for the happiness of fate, he did call

نخست آفرین کرد بر کردگار

بران شادمان گردش روزگار

Then he praised Zal, the mighty one

The lord of sword and mace, who could not be undone

ستودن گرفت آنگهی زال را

خداوند شمشیر و کوپال را

Then came the figure of silk and light

With the mane of heroes and royal might

پس آمد بدان پیکر پرنیان

که یال یلان داشت و فر کیان

He ordered that this precious thing be so

It should be preserved, free from any blow

بفرمود کین را چنین ارجمند

بدارید کز دم نیابد گزند

I silently prayed in secret, alone

Day and night, to the Creator, I have grown

نیایش همی کردم اندر نهان

شب و روز با کردگار جهان

So that my worldly vision might see

From your seed, you shall follow my decree

که زنده ببیند جهانبین من

ز تخم تو گردی به آیین من

Now, my back is straight and yours too

Nothing but his living strength should you pursue

کنون شد مرا و ترا پشت راست

نباید جز از زندگانیش خواست

The messenger arrived like a wind’s swift flight

To Zal, clear-hearted and full of delight

فرستاده آمد چو باد دمان

بر زال روشن دل و شادمان

When Zal heard these words of wisdom true

The bright soul enters the mind, as it grew

چو بشنید زال این سخنهای نغز

که روشن روان اندر آید به مغز

In his joy, his happiness did increase

He lifted his head to the blue heavens’ peace

به شادیش بر شادمانی فزود

برافراخت گردن به چرخ کبود

For a while, he roamed the world, so vast

The hidden days became bare, at last

همی گشت چندی بروبر جهان

برهنه شد آن روزگار نهان

To Rustam, ten wet nurses were sent, their care

For the strength of men and the lion’s share

به رستم همی داد ده دایه شیر

که نیروی مردست و سرمایه شیر

When the milk came for food and delight

It grew, with bread and meat in sight

چو از شیر آمد سوی خوردنی

شد از نان و از گوشت افزودنی

Five men were fed, from his sustenance they dined

The people remained, nourished and refined

بدی پنج مرده مراو را خورش

بماندند مردم ازان پرورش

When Rustam scaled the height of eight

He grew like a free cypress, standing straight

چو رستم بپیمود بالای هشت

بسان یکی سرو آزاد گشت

His brilliance turned like a shining star

The world gazed at the star from afar

چنان شد که رخشان ستاره شود

جهان بر ستاره نظاره شود

You said that Sam, the hero, takes his place

In strength, wisdom, and the power of grace

تو گفتی که سام یلستی به جای

به بالا و دیدار و فرهنگ و رای