Section 28: Manuchehr turned two decades old

بخش ۲۸: منوچهر را سال شد بر دو شست

Manouchehr’s years upon his shoulders lay

He closed the burden of departing from the world that day

منوچهر را سال شد بر دو شست

ز گیتی همی بار رفتن ببست

Astrologers gathered, their wisdom to deploy

They spoke of tales from the heavens’ sky, so coy

ستاره‌شناسان برِ او شدند

همی ز آسمان داستانها زدند

They saw no long days of life for him remain

From the world he would turn back, in vain

ندیدند روزش کشیدن دراز

ز گیتی همی گشت بایست باز

A bitter news was spread, far and wide

The throne of the king turned dark, lost its pride

بدادند زان روزِ تلخ آگهی

که شد تیره آن تخت شاهنشهی

The time of departure came, to another land

Unless before God, your place is grand

گَهِ رفتن آمد به دیگر سرای

مگر نزد یزدان بِهْ آیدت جای

Look to what must be done, now and here

Death should not come as a cause for fear

نگر تا چه باید کنون ساختن

نباید که مرگ آورد تاختن

When the king heard the words from the wise

He changed his ways, reshaping his ties

سخن چون ز داننده بشنید شاه

به رسم دگرگون بیاراست گاه

He called all the priests and the learned to his side

Revealing his heart's secrets, he did not hide

همه موبدان و ردان را بخواند

همه راز دل پیش ایشان براند

He ordered that Nouzar come to his near

And gave him advice in abundance, sincere

بفرمود تا نوذر آمدش پیش

ورا پندها داد ز اندازه بیش

This royal throne is but a spell and wind

One must not place eternal heart within

که این تخت شاهی فسونست و باد

برو جاودان دل نباید نهاد

I lived over a hundred and twenty years long

Bound with hardship and toil, yet strong

مرا بر صد و بیست شد سالیان

به رنج و به سختی ببستم میان

I pursued many joys and satisfied desires

In battle, I stood firm, facing my foes' fires

بسی شادی و کام دل راندم

به رزم اندرون دشمنان ماندم

By the might of Fereydoun, I stood my ground

His advice turned my losses into gains profound

به فر فریدون ببستم میان

به پندش مرا سود شد هر زیان

I sought the great descendants of Salm and Tur

To avenge the blood of Iraj, the noble and pure

بجستم ز سلم و ز تور سترگ

همان کین ایرج نیای بزرگ

I made the world distinct from the vile and low

I built many cities, many roads to go

جهان ویژه کردم ز پتیاره‌ها

بسی شهر کردم بسی باره‌ها

I lived as though I had never seen the world’s span

The past now hidden, like a forgotten plan

چنانم که گویی ندیدم جهان

شمار گذشته شد اندر نهان

The life of a living being is not worth death

Like a tree bearing poison in its breath

نیرزد همی زندگانیش مرگ

درختی که زهر آورد بار و برگ

After I bore much pain and strife

I entrusted to you the throne and wealth of life

ازان پس که بردم بسی درد و رنج

سپردم ترا تخت شاهی و گنج

As Fereydoun had given to me, with grace

I gave you this royal crown, a tested place

چنان چون فریدون مرا داده بود

ترا دادم این تاج شاه آزمود

Know this: you partook of what was past

In a better time, you will rise at last

چنان دان که خوردی و بر تو گذشت

به خوشتر زمان بازم بایدت گشت

The sign that remains from you forever clear

A long-lasting time will come to appear

نشانی که مانَد همی از تو باز

برآید برو روزگار دراز

It must be no other than creation’s hand

Pure lineage brings forth a pure religion, grand

نباید که باشد جز از آفرین

که پاکی نژاد آورد پاک دین

Look, do not falter from God’s true faith

For God’s religion brings forth a mind so safe

نگر تا نتابی ز دین خدای

که دین خدای آورد پاک رای

Now in the world, a new judgment shall unfold

Like Moses, a prophet with truth to be told

کنون نو شود در جهان داوری

چو موسی بیاید به پیغمبری

It will appear then in the East of the earth

Look, do not let hatred cast its dearth

پدید آید آنگه به خاور زمین

نگر تا نتابی بر او بر به کین

To him will belong the religion of God’s grace

Observe what the covenant was in this place

بدو بگرو آن دین یزدان بود

نگه کن ز سر تا چه پیمان بود

Never abandon the path of the divine

For goodness comes from it, and evil too, aligns

تو مگذار هرگز ره ایزدی

که نیکی ازویست و هم زو بدی

After this, an army of Turks will rise

They will place upon Iran’s throne a guise

ازان پس بیاید ز ترکان سپاه

نهند از بر تخت ایران کلاه

You will face great tasks ahead of you, my son

At times, you will need to be both wolf and sheep, one

ترا کارهای درشتست پیش

گهی گرگ باید بدن گاه میش

The harm will come from Poshang’s son

From Turan, disgrace will upon you be spun

گزند تو آید ز پور پشنگ

ز توران شود کارها بر تو ننگ

Seek, my son, when judgment draws near

From Sam and Zal will come help, sincere

بجوی ای پسر چون رسد داوری

ز سام و ز زال آنگهی یاوری

From this new tree, sprung from Zal’s back

It will now grow branches and a mane to track

وزین نو درختی که از پشت زال

برآمد کنون برکشد شاخ و یال

From it, the city of Turan will fall into ruin

In your vengeance, the same bitter hatred will begin

ازو شهر توران شود بی‌هنر

به کین تو آید همان کینه‌ور

He spoke, and his tears fell to the ground below

Nouzar wept, his sorrow did overflow

بگفت و فرود آمد آبش بروی

همی زار بگریست نوذر بروی

Without it, there would be no sickness to face

No suffering, no pain to leave a trace

بی‌آنکش بُدی هیچ بیماریی

نه از دردها هیچ آزاریی

His royal eyes closed, tired, heavy as stone

He withered, struck by a cold wind alone

دو چشم کیانی به هم بر نهاد

بپژمرد و برزد یکی سرد باد

The renowned, skillful king then passed away

His memory remained in the world, a bright ray

شد آن نامور پرهنر شهریار

به گیتی سخن ماند زو یادگار