Section 28: Manuchehr turned two decades old
بخش ۲۸: منوچهر را سال شد بر دو شست
Manouchehr’s years upon his shoulders lay
He closed the burden of departing from the world that day
منوچهر را سال شد بر دو شست
ز گیتی همی بار رفتن ببست
Astrologers gathered, their wisdom to deploy
They spoke of tales from the heavens’ sky, so coy
ستارهشناسان برِ او شدند
همی ز آسمان داستانها زدند
They saw no long days of life for him remain
From the world he would turn back, in vain
ندیدند روزش کشیدن دراز
ز گیتی همی گشت بایست باز
A bitter news was spread, far and wide
The throne of the king turned dark, lost its pride
بدادند زان روزِ تلخ آگهی
که شد تیره آن تخت شاهنشهی
The time of departure came, to another land
Unless before God, your place is grand
گَهِ رفتن آمد به دیگر سرای
مگر نزد یزدان بِهْ آیدت جای
Look to what must be done, now and here
Death should not come as a cause for fear
نگر تا چه باید کنون ساختن
نباید که مرگ آورد تاختن
When the king heard the words from the wise
He changed his ways, reshaping his ties
سخن چون ز داننده بشنید شاه
به رسم دگرگون بیاراست گاه
He called all the priests and the learned to his side
Revealing his heart's secrets, he did not hide
همه موبدان و ردان را بخواند
همه راز دل پیش ایشان براند
He ordered that Nouzar come to his near
And gave him advice in abundance, sincere
بفرمود تا نوذر آمدش پیش
ورا پندها داد ز اندازه بیش
This royal throne is but a spell and wind
One must not place eternal heart within
که این تخت شاهی فسونست و باد
برو جاودان دل نباید نهاد
I lived over a hundred and twenty years long
Bound with hardship and toil, yet strong
مرا بر صد و بیست شد سالیان
به رنج و به سختی ببستم میان
I pursued many joys and satisfied desires
In battle, I stood firm, facing my foes' fires
بسی شادی و کام دل راندم
به رزم اندرون دشمنان ماندم
By the might of Fereydoun, I stood my ground
His advice turned my losses into gains profound
به فر فریدون ببستم میان
به پندش مرا سود شد هر زیان
I sought the great descendants of Salm and Tur
To avenge the blood of Iraj, the noble and pure
بجستم ز سلم و ز تور سترگ
همان کین ایرج نیای بزرگ
I made the world distinct from the vile and low
I built many cities, many roads to go
جهان ویژه کردم ز پتیارهها
بسی شهر کردم بسی بارهها
I lived as though I had never seen the world’s span
The past now hidden, like a forgotten plan
چنانم که گویی ندیدم جهان
شمار گذشته شد اندر نهان
The life of a living being is not worth death
Like a tree bearing poison in its breath
نیرزد همی زندگانیش مرگ
درختی که زهر آورد بار و برگ
After I bore much pain and strife
I entrusted to you the throne and wealth of life
ازان پس که بردم بسی درد و رنج
سپردم ترا تخت شاهی و گنج
As Fereydoun had given to me, with grace
I gave you this royal crown, a tested place
چنان چون فریدون مرا داده بود
ترا دادم این تاج شاه آزمود
Know this: you partook of what was past
In a better time, you will rise at last
چنان دان که خوردی و بر تو گذشت
به خوشتر زمان بازم بایدت گشت
The sign that remains from you forever clear
A long-lasting time will come to appear
نشانی که مانَد همی از تو باز
برآید برو روزگار دراز
It must be no other than creation’s hand
Pure lineage brings forth a pure religion, grand
نباید که باشد جز از آفرین
که پاکی نژاد آورد پاک دین
Look, do not falter from God’s true faith
For God’s religion brings forth a mind so safe
نگر تا نتابی ز دین خدای
که دین خدای آورد پاک رای
Now in the world, a new judgment shall unfold
Like Moses, a prophet with truth to be told
کنون نو شود در جهان داوری
چو موسی بیاید به پیغمبری
It will appear then in the East of the earth
Look, do not let hatred cast its dearth
پدید آید آنگه به خاور زمین
نگر تا نتابی بر او بر به کین
To him will belong the religion of God’s grace
Observe what the covenant was in this place
بدو بگرو آن دین یزدان بود
نگه کن ز سر تا چه پیمان بود
Never abandon the path of the divine
For goodness comes from it, and evil too, aligns
تو مگذار هرگز ره ایزدی
که نیکی ازویست و هم زو بدی
After this, an army of Turks will rise
They will place upon Iran’s throne a guise
ازان پس بیاید ز ترکان سپاه
نهند از بر تخت ایران کلاه
You will face great tasks ahead of you, my son
At times, you will need to be both wolf and sheep, one
ترا کارهای درشتست پیش
گهی گرگ باید بدن گاه میش
The harm will come from Poshang’s son
From Turan, disgrace will upon you be spun
گزند تو آید ز پور پشنگ
ز توران شود کارها بر تو ننگ
Seek, my son, when judgment draws near
From Sam and Zal will come help, sincere
بجوی ای پسر چون رسد داوری
ز سام و ز زال آنگهی یاوری
From this new tree, sprung from Zal’s back
It will now grow branches and a mane to track
وزین نو درختی که از پشت زال
برآمد کنون برکشد شاخ و یال
From it, the city of Turan will fall into ruin
In your vengeance, the same bitter hatred will begin
ازو شهر توران شود بیهنر
به کین تو آید همان کینهور
He spoke, and his tears fell to the ground below
Nouzar wept, his sorrow did overflow
بگفت و فرود آمد آبش بروی
همی زار بگریست نوذر بروی
Without it, there would be no sickness to face
No suffering, no pain to leave a trace
بیآنکش بُدی هیچ بیماریی
نه از دردها هیچ آزاریی
His royal eyes closed, tired, heavy as stone
He withered, struck by a cold wind alone
دو چشم کیانی به هم بر نهاد
بپژمرد و برزد یکی سرد باد
The renowned, skillful king then passed away
His memory remained in the world, a bright ray
شد آن نامور پرهنر شهریار
به گیتی سخن ماند زو یادگار