Section 4 - Discussion on the Creation of People: When you pass from this, people appeared

بخش ۴ - گفتار اندر آفرینش مردم: چو زین بگذری مردم آمد پدید

When you pass this stage, mankind appeared,

And became the key to all these binds cleared.

چو زین بگذری مردم آمد پدید

شد این بندها را سراسر کلید

His head rose upright like a tall cypress tree,

Binding his deeds with wisdom and speech, beautifully.

سرش راست بر شد چو سرو بلند

به گفتار خوب و خرد کار بند

Endowed with wit, insight, and wisdom refined,

Beasts and birds follow his command aligned.

پذیرندهٔ هوش و رای و خرد

مر او را دد و دام فرمان برد

If with wisdom's path you examine a trace,

You'll see what essence makes mankind a single case.

ز راه خرد بنگری اندکی

که مردم به معنی چه باشد یکی

Perhaps you call it humanity without knowing why,

No other signs of it can you identify.

مگر مردمی خیره خوانی همی

جز این را نشانی ندانی همی

They raised you from the realms of two worlds,

Through countless intermediaries, they unfurled.

تو را از دو گیتی بر آورده‌اند

به چندین میانچی بپرورده‌اند

Your first nature, to the last, you must heed,

Take not your being for granted in deed.

نخستین فطرت پسین شمار

تویی خویشتن را به بازی مدار

From the wise, I heard something different of late,

What do we know of the Creator's secret estate?

شنیدم ز دانا دگرگونه زین

چه دانیم راز جهان آفرین

Look upon your fate; behold your end,

Choose deeds better than those you might intend.

نگه کن سرانجام خود را ببین

چو کاری بیابی از این به گزین

To toil and strain your body is fair,

For enduring hardship for knowledge is rare.

به رنج اندر آری تنت را رواست

که خود رنج بردن به دانش سزاست

If you wish to escape from all that is vile,

Do not bring yourself to a trap so fragile.

چو خواهی که یابی ز هر بد رها

سر اندر نیاری به دام بلا

Behold this fast-spinning celestial dome,

Both cure and pain from it alone come.

نگه کن بدین گنبد تیزگرد

که درمان ازوی است و ز اوی است درد

The wheel of time does not erode its form,

Nor can grief or toil its essence deform.

نه گشت‌ِ زمانه بفرسایدش

نه آن رنج و تیمار بگزایدش

It never rests from its constant motion,

Nor, like us, succumbs to destruction's notion.

نه از جنبش آرام گیرد همی

نه چون ما تباهی پذیرد همی

From it comes abundance; from it comes the count,

Good and evil to it are clear, no doubt.

از او دان فزونی از او هم شمار

بد و نیک نزدیک او آشکار