Qasida No. 1 - In Praise of Shah Shoja: The earth's expanse became like the young carpet of paradise.

قصیده شماره ۱ - در مدح شاه شجاع: شد عرصه زمین چو بساط ارم جوان

The earth became like the youthful garden of Eden

By the radiance of the fortune of the world-conquering king

شد عرصهٔ زمین چو بساط ارم جوان

از پرتو سعادت شاه جهان‌ستان

The ruler of East and West, who reigns over both

The sovereign emperor and king of kings

خاقان شرق و غرب که در شرق و غرب، اوست

صاحب‌قران خسرو و شاه خدایگان

The sun that nurtures the kingdom and the just ruler

The dispenser of justice and a Khosrow of noble lineage

خورشید ملک‌پرور و سلطان دادگر

دارای دادگستر و کسرای کی‌نشان

The royal emblem of the realm of sovereignty

The one who sits high on the throne of the eternal palace

سلطان‌نشان عرصهٔ اقلیم سلطنت

بالانشین مسند ایوان لامکان

The greatest majesty of state and religion whose eminence

Always keeps the steed of time under its control

اعظم جلال دولت و دین آنکه رفعتش

دارد همیشه توسن ایام زیر ران

The possessor of the world, the brave king, the sun of the kingdom

The fortunate emperor and the youthful king of kings

دارای دهر شاه شجاع آفتاب ملک

خاقان کامگار و شهنشاه نوجوان

The moon whose visage illuminates the earth

The king whose ambition exalts the era

ماهی که شد به طلعتش افروخته زمین

شاهی که شد به همّتش افراخته زمان

The Simorgh of imagination lacks the strength to ascend

To where the falcon of his ambition builds its nest

سیمرغ وهم را نبود قوّت عروج

آنجا که بازِ همّت او سازد آشیان

If the reflection of his sword falls on the wheel of fate

The united elements would separate from each other

گر در خیال چرخ فتد عکس تیغ او

از یکدگر جدا شود اجزای توأمان

His command flows like the wind across lands and seas

His love is hidden like the soul within human bodies

حکمش روان چو باد در اطراف بر و بحر

مهرش نهان چو روح در اعضای انس و جان

O you whose visage is the realm of beauty and the beauty of the realm

And whose countenance is the soul of the world and the world of the soul

ای صورت تو ملک جمال و جمال ملک

وی طلعت تو جان جهان و جهان جان

Your throne rivals the seats of Jamshid and Keyqobad

Your crown surpasses those of Dara and Ardavan

تخت تو رشک مسند جمشید و کیقباد

تاج تو غبن افسر دارا و اردوان

You are the sun of the kingdom, and wherever you go

Prosperity follows you like a shadow

تو آفتاب ملکی و هر جا که می‌روی

چون سایه از قفای تو دولت بود دوان

The pillars of the world have never nurtured a gem like you in any era

The heavens have not brought forth a star like you in hundreds of cycles

ارکان نپرورد چو تو گوهر به هیچ قرن

گردون نیاورد چو تو اختر به صد قران

Without your visage, the soul does not desire the body

Without your blessings, the marrow does not bind within the bone

بی‌طلعت تو جان نگراید به کالبد

بی‌نعمت تو مغز نبندد در استخوان

Every knowledge not yet written in books

Flows on the tip of your pen like water

هر دانشی که در دل دفتر نیامده‌ست

دارد چو آب خامهٔ تو بر سر زبان

Who dares compare your hand to the cloud?

For yours gives in heaps, while the cloud gives drop by drop

دست تو را به ابر که یارد شبیه کرد؟

چون بدره بدره این دهد و قطره قطره آن

The heavens are trampled under the grandeur of your station

And the tales of your generosity spread through eternity

با پایهٔ جلال تو افلاک پایمال

وز دست بحر جود تو در دهر داستان

On the sky of knowledge, you are the moon; on the crown of the kingdom, you are the jewel

The law is under your protection, and religion finds safety in you

بر چرخ علم ماهی و بر فرق ملک تاج

شرع از تو در حمایت و دین از تو در امان

O exalted sovereign of noble stature

And great judge of lofty example and status

ای خسرو منیع جناب رفیع قدر

وی داور عظیم مثال رفیع‌ شان

Knowledge finds protection in you, and wisdom is majestic through you

In the eye of grace, you are light, and in the body of the kingdom, you are soul

علم از تو در حمایت و عقل از تو با شکوه

در چشم فضل نوری و در جسم ملک جان

O sun of the kingdom, compared to your resolve

Even a splendid treasure seems like a trivial speck

ای آفتاب ملک که در جنب همّتت

چون ذرهٔ حقیر بود گنج شایگان

Compared to your ocean of generosity, even a speck is insignificant

A hundred splendid treasures you give away freely

در جنب بحر جود تو از ذره کمتر است

صد گنج شایگان که ببخشی به رایگان

Purity hides its face and resides in your sanctuary

Fortune spreads the tent of eternity beneath the humble ones

عصمت نهفته رخ به سراپرده‌ات مقیم

دولت گشاده‌رخت بقا زیر کندلان

The heavens have made the sun's tent for your firmament

From mountain and cloud, it has fashioned a base and a canopy

گردون برای خیمه خورشید فلکه‌ات

از کوه و ابر ساخته پازیر و سایه‌بان

This adorned canopy of golden embroidery and design

Consider it a lofty umbrella over your pavilion

وین اطلس مقرنس زردوز زرنگار

چتری بلند بر سر خرگاه خویش دان

After the era of Kian, no one received such a kingdom as Solomon

This arrangement, these treasures, and this great army

بعد از کیان به ملک سلیمان نداد کس

این ساز و این خزینه و این لشکر گران

You were in the garden, yet your warriors

Echoed in India and lamented in Zanzibar

بودی درون گلشن و از پردلان تو

در هند بود غلغل و در زنگ بُد فغان

You pitched tents in the plains of Rome with the roar of drums

From Rome's plains, it reached the deserts of Sistan

در دشت روم خیمه زدی و غریو کوس

از دشت روم رفت به صحرای سیستان

You charged to the golden palace, causing tremors

In the palaces of Caesar and the courts of khans

تا قصر زرد تاختی و لرزه اوفتاد

در قصرهای قیصر و در خانهای خان

Who can rival you in dominion?

From Egypt to Rome, from China to Qayrawan?

آن کیست کاو به مُلک کند با تو همسری‌؟

از مصر تا به روم و ز چین تا به قیروان‌؟

Next year, the Caesar of Rome shall pay you tribute

And from China, they will bring offerings to your court

سال دگر ز قیصرت از روم باج سر

وز چینت آورند به درگه خراج جان

You thank the Creator, and the people thank you

You rejoice in fortune, and the kingdom rejoices in you

تو شاکری ز خالق و خلق از تو شاکرند

تو شادمان به دولت و ملک از تو شادمان

Now you head toward the gardens and orchards

With your servants, riding the steed of prosperity

اینک به طرف گلشن و بستان همی‌روی

با بندگان‌، سمند سعادت به زیر ران

O inspired one, whose pure thoughts join the ranks of holy cherubs

Divine grace reaches your pure heart time after time

ای ملهمی که در صف کروبیان قدس

فیضی رسد به خاطر پاکت زمان زمان

O one to whom the Creator reveals all secrets

Hidden in the veil of the unseen

ای آشکار پیش دلت هر چه کردگار

دارد همی به پردهٔ غیب اندرون نهان

The heavens have placed the reins of devotion in your hands

Meaning, guide my steed to fulfill my wishes

داده فلک عنان‌ِ ارادت به دست تو

یعنی که مرکبم به مراد خودم بران

If you strive, I offer my feathers to the arrow

If you seek generosity, I provide gold from the mine

گر کوششیت افتد‌، پر داده‌ام به تیر

ور بخششیت باید‌، زر داده‌ام به کان

Where is your foe? Crush him under your feet

Who is your ally? Place him at the center of my vision

خصمت کجاست‌؟ در کف پای خودش فکن

یار تو کیست‌؟ بر سر چشم منش نشان

My desires are fulfilled in your service

And my name is eternal through your praise

هم کام من به خدمت تو گشته منتظم

هم نام من به مدحت تو گشته جاودان