Qasida No. 1 - In Praise of Shah Shoja: The earth's expanse became like the young carpet of paradise.
قصیده شماره ۱ - در مدح شاه شجاع: شد عرصه زمین چو بساط ارم جوان
The earth became like the youthful garden of Eden
By the radiance of the fortune of the world-conquering king
شد عرصهٔ زمین چو بساط ارم جوان
از پرتو سعادت شاه جهانستان
The ruler of East and West, who reigns over both
The sovereign emperor and king of kings
خاقان شرق و غرب که در شرق و غرب، اوست
صاحبقران خسرو و شاه خدایگان
The sun that nurtures the kingdom and the just ruler
The dispenser of justice and a Khosrow of noble lineage
خورشید ملکپرور و سلطان دادگر
دارای دادگستر و کسرای کینشان
The royal emblem of the realm of sovereignty
The one who sits high on the throne of the eternal palace
سلطاننشان عرصهٔ اقلیم سلطنت
بالانشین مسند ایوان لامکان
The greatest majesty of state and religion whose eminence
Always keeps the steed of time under its control
اعظم جلال دولت و دین آنکه رفعتش
دارد همیشه توسن ایام زیر ران
The possessor of the world, the brave king, the sun of the kingdom
The fortunate emperor and the youthful king of kings
دارای دهر شاه شجاع آفتاب ملک
خاقان کامگار و شهنشاه نوجوان
The moon whose visage illuminates the earth
The king whose ambition exalts the era
ماهی که شد به طلعتش افروخته زمین
شاهی که شد به همّتش افراخته زمان
The Simorgh of imagination lacks the strength to ascend
To where the falcon of his ambition builds its nest
سیمرغ وهم را نبود قوّت عروج
آنجا که بازِ همّت او سازد آشیان
If the reflection of his sword falls on the wheel of fate
The united elements would separate from each other
گر در خیال چرخ فتد عکس تیغ او
از یکدگر جدا شود اجزای توأمان
His command flows like the wind across lands and seas
His love is hidden like the soul within human bodies
حکمش روان چو باد در اطراف بر و بحر
مهرش نهان چو روح در اعضای انس و جان
O you whose visage is the realm of beauty and the beauty of the realm
And whose countenance is the soul of the world and the world of the soul
ای صورت تو ملک جمال و جمال ملک
وی طلعت تو جان جهان و جهان جان
Your throne rivals the seats of Jamshid and Keyqobad
Your crown surpasses those of Dara and Ardavan
تخت تو رشک مسند جمشید و کیقباد
تاج تو غبن افسر دارا و اردوان
You are the sun of the kingdom, and wherever you go
Prosperity follows you like a shadow
تو آفتاب ملکی و هر جا که میروی
چون سایه از قفای تو دولت بود دوان
The pillars of the world have never nurtured a gem like you in any era
The heavens have not brought forth a star like you in hundreds of cycles
ارکان نپرورد چو تو گوهر به هیچ قرن
گردون نیاورد چو تو اختر به صد قران
Without your visage, the soul does not desire the body
Without your blessings, the marrow does not bind within the bone
بیطلعت تو جان نگراید به کالبد
بینعمت تو مغز نبندد در استخوان
Every knowledge not yet written in books
Flows on the tip of your pen like water
هر دانشی که در دل دفتر نیامدهست
دارد چو آب خامهٔ تو بر سر زبان
Who dares compare your hand to the cloud?
For yours gives in heaps, while the cloud gives drop by drop
دست تو را به ابر که یارد شبیه کرد؟
چون بدره بدره این دهد و قطره قطره آن
The heavens are trampled under the grandeur of your station
And the tales of your generosity spread through eternity
با پایهٔ جلال تو افلاک پایمال
وز دست بحر جود تو در دهر داستان
On the sky of knowledge, you are the moon; on the crown of the kingdom, you are the jewel
The law is under your protection, and religion finds safety in you
بر چرخ علم ماهی و بر فرق ملک تاج
شرع از تو در حمایت و دین از تو در امان
O exalted sovereign of noble stature
And great judge of lofty example and status
ای خسرو منیع جناب رفیع قدر
وی داور عظیم مثال رفیع شان
Knowledge finds protection in you, and wisdom is majestic through you
In the eye of grace, you are light, and in the body of the kingdom, you are soul
علم از تو در حمایت و عقل از تو با شکوه
در چشم فضل نوری و در جسم ملک جان
O sun of the kingdom, compared to your resolve
Even a splendid treasure seems like a trivial speck
ای آفتاب ملک که در جنب همّتت
چون ذرهٔ حقیر بود گنج شایگان
Compared to your ocean of generosity, even a speck is insignificant
A hundred splendid treasures you give away freely
در جنب بحر جود تو از ذره کمتر است
صد گنج شایگان که ببخشی به رایگان
Purity hides its face and resides in your sanctuary
Fortune spreads the tent of eternity beneath the humble ones
عصمت نهفته رخ به سراپردهات مقیم
دولت گشادهرخت بقا زیر کندلان
The heavens have made the sun's tent for your firmament
From mountain and cloud, it has fashioned a base and a canopy
گردون برای خیمه خورشید فلکهات
از کوه و ابر ساخته پازیر و سایهبان
This adorned canopy of golden embroidery and design
Consider it a lofty umbrella over your pavilion
وین اطلس مقرنس زردوز زرنگار
چتری بلند بر سر خرگاه خویش دان
After the era of Kian, no one received such a kingdom as Solomon
This arrangement, these treasures, and this great army
بعد از کیان به ملک سلیمان نداد کس
این ساز و این خزینه و این لشکر گران
You were in the garden, yet your warriors
Echoed in India and lamented in Zanzibar
بودی درون گلشن و از پردلان تو
در هند بود غلغل و در زنگ بُد فغان
You pitched tents in the plains of Rome with the roar of drums
From Rome's plains, it reached the deserts of Sistan
در دشت روم خیمه زدی و غریو کوس
از دشت روم رفت به صحرای سیستان
You charged to the golden palace, causing tremors
In the palaces of Caesar and the courts of khans
تا قصر زرد تاختی و لرزه اوفتاد
در قصرهای قیصر و در خانهای خان
Who can rival you in dominion?
From Egypt to Rome, from China to Qayrawan?
آن کیست کاو به مُلک کند با تو همسری؟
از مصر تا به روم و ز چین تا به قیروان؟
Next year, the Caesar of Rome shall pay you tribute
And from China, they will bring offerings to your court
سال دگر ز قیصرت از روم باج سر
وز چینت آورند به درگه خراج جان
You thank the Creator, and the people thank you
You rejoice in fortune, and the kingdom rejoices in you
تو شاکری ز خالق و خلق از تو شاکرند
تو شادمان به دولت و ملک از تو شادمان
Now you head toward the gardens and orchards
With your servants, riding the steed of prosperity
اینک به طرف گلشن و بستان همیروی
با بندگان، سمند سعادت به زیر ران
O inspired one, whose pure thoughts join the ranks of holy cherubs
Divine grace reaches your pure heart time after time
ای ملهمی که در صف کروبیان قدس
فیضی رسد به خاطر پاکت زمان زمان
O one to whom the Creator reveals all secrets
Hidden in the veil of the unseen
ای آشکار پیش دلت هر چه کردگار
دارد همی به پردهٔ غیب اندرون نهان
The heavens have placed the reins of devotion in your hands
Meaning, guide my steed to fulfill my wishes
داده فلک عنانِ ارادت به دست تو
یعنی که مرکبم به مراد خودم بران
If you strive, I offer my feathers to the arrow
If you seek generosity, I provide gold from the mine
گر کوششیت افتد، پر دادهام به تیر
ور بخششیت باید، زر دادهام به کان
Where is your foe? Crush him under your feet
Who is your ally? Place him at the center of my vision
خصمت کجاست؟ در کف پای خودش فکن
یار تو کیست؟ بر سر چشم منش نشان
My desires are fulfilled in your service
And my name is eternal through your praise
هم کام من به خدمت تو گشته منتظم
هم نام من به مدحت تو گشته جاودان
Qasida No. 1 - In Praise of Shah Shoja: The earth's expanse became like the young carpet of paradise.
Book: Divan of Hafez