Qasida No. 2 - In Praise of Qavam al-Din Mohammad Sahib-e-Ayar, Minister of Shah Shoja: One cannot boast of charm so easily.
قصیده شماره ۲ - قصیده در مدح قوام الدین محمد صاحب عیار وزیر شاه شجاع: ز دلبری نتوان لاف زد به آسانی
One cannot easily boast of being a lover
A thousand subtleties exist in this art for you to learn
ز دلبری نتوان لاف زد به آسانی
هزار نکته در این کار هست تا دانی
Beauty is more than a sweet tongue
One cannot claim Solomon’s greatness with just a ring
بجز شکردهنی مایههاست خوبی را
به خاتمی نتوان زد دم سلیمانی
A thousand empires of charm fall short
Of the art of embedding yourself in a heart
هزار سلطنت دلبری بدان نرسد
که در دلی به هنر خویش را بگنجانی
What storms you’ve stirred from my being
May your steed, which you ride swiftly, never tire
چه گردها که برانگیختی ز هستی من
مباد خسته سمندت که تیز میرانی
Bow your head to the company of the wise
For treasures lie in this disorder and humility
به همنشینی رندان سری فرود آور
که گنجهاست در این بیسری و سامانی
Bring the colorful wine, for I will tell a true tale
I will speak without blemishing my faith
بیار بادهٔ رنگین که یک حکایت راست
بگویم و نکنم رخنه در مسلمانی
I bow to the dust of the early drinkers' feet when I am drunk
Standing at the tavern door as a doorkeeper
به خاک پای صبوحیکنان که تا من مست
ستاده بر در میخانهام به دربانی
I never passed by a pious pretender
Who did not secretly hide a Zoroastrian cord beneath his cloak
به هیچ زاهد ظاهرپرست نگذشتم
که زیر خرقه نه زنار داشت پنهانی
By the name of your beloved’s tress, do some good
So that God may protect her from distress
به نام طرهٔ دلبند خویش خیری کن
که تا خداش نگه دارد از پریشانی
Do not turn your gaze of grace away from Hafez
Or else I will complain to Asaf the Second
مگیر چشم عنایت ز حال حافظ باز
وگرنه حال بگویم به آصف ثانی
The minister, a lord of earth and time marked by the king
In whom both companionship and spirit find joy
وزیر شاهنشان خواجهٔ زمین و زمان
که خرم است بدو حال انسی و جانی
The pillar of this world’s state, Muhammad ibn Ali
Whose face radiates divine grace
قوام دولت دنیی محمد بن علی
که میدرخشدش از چهره فر یزدانی
Oh, what noble traits, when in righteous thought
It suits you to claim the rule of the world
زهی حمیده خصالی که گاه فکر صواب
تو را رسد که کنی دعوی جهانبانی
The enduring state’s adornment suits you well
For your ambition does not invoke the transient world
طراز دولت باقی تو را همیزیبد
که همّتت نبُرد نامِ عالم فانی
If your treasures of generosity do not support
All the earth will descend into ruin
اگر نه گنج عطای تو دستگیر شود
همه بسیط زمین رو نهد به ویرانی
You, whose body has the substance
Of a divine essence dressed in human form
تو را که صورت جسم تو را هیولایی است
چو جوهر ملکی در لباس انسانی
What level of reverence can be installed
When in the paths of thought, you surpass even that
کدام پایهٔ تعظیم نصب شاید کرد
که در مسالک فکرت نه برتر از آنی
In the sanctum of cherubic beings of the holy realm
The scratching of your pen is their spiritual melody
درون خلوت کروبیان عالم قدس
صریر کلک تو باشد سماع روحانی
You deserve the noble gratitude of generosity
As you spread your sleeves in kindness to the world
تو را رسد شکر آویز خواجگی گه جود
که آستین به کریمان عالم افشانی
How can I describe the lightning of your wrath?
I seek refuge in God from those stormy trials
صواعق سخطت را چگونه شرح دهم
نعوذ بالله از آن فتنههای طوفانی
How can I narrate the records of Your grace?
Blessed be the divine Maker who resolves every case
سوابق کرمت را بیان چگونه کنم
تبارک اللَّه از آن کارساز ربانی
Now that the rose's beauty in the garden's scene
Finds no companion but the soul of the morning breeze serene
کنون که شاهد گل را به جلوهگاه چمن
به جز نسیم صبا نیست همدم جانی
The anemone, following the rose’s sovereign call, unfolds anew
Its crimson caps to the sails of the morning zephyr’s view
شقایق از پی سلطان گل سپارد باز
به بادبان صبا کلههای نعمانی
By the effort of the spring breeze, it attained this state,
Boasting of the grace that animates life innate
بدان رسید ز سعی نسیم باد بهار
که لاف میزند از لطف روح حیوانی
At dawn, how pleasant it was to hear a nightingale’s sweet sound
Singing to the bud, delivering its eloquent round
سحرگهم چه خوش آمد که بلبلی گلبانگ
به غنچه میزد و میگفت در سخنرانی
Why sit so downhearted? Emerge from the veil, it said
For in the vessel lies a wine red as a pomegranate’s head
که تنگدل چه نشینی ز پرده بیرون آی
که در خم است شرابی چو لعل رمانی
Do not abstain from drinking to the rose’s beauty for a month’s span
For in the next month, regret will grip you, O man
مکن که می نخوری بر جمال گل یک ماه
که باز ماه دگر میخوری پشیمانی
Rejoice for the false accusations have disappeared at last
Strive to take joy from roses and honey’s repast
به شکر تهمت تکفیر کز میان برخاست
بکوش کز گل و مل داد عیش بستانی
Oppression is not the way of piety—never can it be!
Divine law is all grace and kindness, eternally
جفا نه شیوهٔ دینپروری بود حاشا
همه کرامت و لطف است شرع یزدانی
What does that heedless one know of 'I am the Truth' divine?
Who has not been drawn by celestial attractions fine
رموز سر اناالحق چه داند آن غافل
که منجذب نشد از جذبههای سبحانی
Within the rose’s veil, see how the bud prepares,
For your foe’s eyes, a ruby arrow it shares
درون پردهٔ گل غنچه بین که میسازد
ز بهر دیدهٔ خصم تو لعل پیکانی
The minister’s hall is a joyful place; do not delay, O cupbearer,
Let not anything but the wine-cup weigh heavy there
طربسرای وزیر است ساقیا مگذار
که غیر جام می آنجا کند گرانجانی
You were that dawn of hope, rising with affection’s light,
Emerging and ending the dark, oppressive night
تو بودی آن دم صبح امید کز سر مهر
برآمدی و سر آمد شبان ظلمانی
I have heard that you remember me from time to time,
Yet to your intimate circle, you do not invite me to chime
شنیدهام که ز من یاد میکنی گه گه
ولی به مجلس خاص خودم نمیخوانی
You do not seek my words—this is your injustice plain,
Otherwise, what dispute could we have about eloquence’s domain?
طلب نمیکنی از من سخن جفا این است
وگرنه با تو چه بحث است در سخندانی
Of the world’s guardians, none has collected like me,
Wisdom’s subtleties paired with the Qur’an’s harmony
ز حافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد
لطایف حکمی با کتاب قرآنی
My praises grant you a thousand years of life to see,
Such a precious treasure is offered to one like thee
هزار سال بقا بخشدت مدایح من
چنین نفیس متاعی به چون تو ارزانی
My speech grew long, but I hope with certainty,
That you will cover this tale with your cloak of mercy
سخن دراز کشیدم ولی امیدم هست
که ذیل عفو بدین ماجرا بپوشانی
Always, as spring air graces the garden’s page,
May a thousand patterns bloom from verdant lines, age by age
همیشه تا به بهاران هوا به صفحهٔ باغ
هزار نقش نگارد ز خط ریحانی
In the royal garden, from the branch of hope long-lived,
May the flower of your fortune bloom with ease, God-given
به باغ ملک ز شاخ امل به عمر دراز
شکفته باد گل دولتت به آسانی
Qasida No. 2 - In Praise of Qavam al-Din Mohammad Sahib-e-Ayar, Minister of Shah Shoja: One cannot boast of charm so easily.
Book: Divan of Hafez