Qasida No. 3 - In Praise of Shah Sheikh Abu Ishaq: At dawn, when the morning breeze carries the scent of soul-soothing grace.
قصیده شماره ۳ - قصیده در مدح شاه شیخ ابواسحاق: سپیدهدم که صبا بوی لطف جان گیرد
At dawn, when the morning breeze takes on the scent of life's grace,
The meadow, from the kindness of the air, derives a hint of paradise.
سپیدهدم که صبا بوی لطف جان گیرد
چمن ز لطف هوا نکته بر جنان گیرد
The air, from the fragrance of the flower, sets up a canopy in the meadow,
The horizon, from the reflection of twilight, takes on the color of a rose garden.
هوا ز نکهت گل در چمن تتق بندد
افق ز عکس شفق رنگ گلستان گیرد
The sound of the harp so proclaims the morning,
That the elder of the monastery takes the path to the Magians (wine sellers).
نوای چنگ بدانسان زند صلای صبوح
که پیر صومعه راه در مغان گیرد
The darkness of night that makes the blackness of musk in the cup,
In it takes the spark of the morning lamp.
نکال شب که کند در قدح سیاهی مشک
در او شرار چراغ سحرگهان گیرد
When the king of the sky draws his golden shield across his face,
He seizes the world with the sword of morning and the pillar of the horizon.
شه سپهر چو زرین سپر کشد در روی
به تیغ صبح و عمود افق جهان گیرد
Despite the dark old man (night), the golden-winged falcon (sun)
Takes its nest in this azure vault.
به رغم زال سیه شاهباز زرین بال
در این مقرنس زنگاری آشیان گیرد
Go to the gathering place of the meadow, for it is a delightful spectacle,
When the tulip takes the cup of wild rose and Judas-tree.
به بزمگاه چمن رو که خوش تماشایی است
چو لاله کاسهٔ نسرین و ارغوان گیرد
When the horseman of the sky looks into the cup of morning,
How it is filled with the rays of the eastern sun.
چو شهسوار فلک بنگرد به جام صبوح
که چون به شعشعهٔ مهر خاوران گیرد
The sun's orbit draws itself into the clear water,
So that it takes on the hilt of a gold-scattering sword.
محیط شمس کشد سوی خویش در خوشآب
که تا به قبضهٔ شمشیر زرفشان گیرد
Look at the morning breeze, which constantly, like a libertine gazing at a beloved,
Sometimes takes the lip of the flower, and sometimes the tresses of the cypress.
صبا نگر که دمادم چو رند شاهدباز
گهی لب گل و گه زلف ضیمران گیرد
From the union of matter and the diversity of forms,
Wisdom, from each new flower, takes the image of a hundred beauties.
ز اتحاد هیولا و اختلاف صور
خرد ز هر گل نو، نقش صد بتان گیرد
I am wondering whose breath this blessed breath is,
That takes place at dawn in this dark world.
من اندر آن که دم کیست این مبارک دم
که وقت صبح در این تیره خاکدان گیرد
What is this state that the flower shows its face at dawn?
What fire is it that catches in the morning bird?
چه حالت است که گل در سحر نماید روی؟
چه آتش است که در مرغ صبحخوان گیرد؟
What radiance is it that gives light to the morning lamp?
What flame is it that catches in the candle of the sky?
چه پرتو است که نور چراغ صبح دهد
چه شعله است که در شمع آسمان گیرد؟
Why, with a hundred sorrows and regrets, does the circular sky
Hold me like the point of a compass in its center?
چرا به صد غم و حسرت سپهر دایرهشکل
مرا چو نقطهٔ پرگار در میان گیرد؟
I will not reveal the secret of my heart to anyone; that is better for me,
For time is jealous and seizes suddenly.
ضمیر دل نگشایم به کس مرا آن به
که روزگار غیور است و ناگهان گیرد
Whoever becomes occupied with revealing secrets, like a candle,
Time will seize his tongue like scissors.
چو شمع هر که به افشای راز شد مشغول
بسش زمانه چو مقراض در زبان گیرد
Where is my moon-faced cupbearer, who, out of love,
Takes the heavy cup like his own intoxicated eyes?
کجاست ساقی مهروی من که از سر مهر
چو چشم مست خودش ساغر گران گیرد؟
He brought a message from the beloved, and after it, a cup (of wine),
To celebrate the face of that kind beloved.
پیامی آورد از یار و در پیاش جامی
به شادی رخ آن یار مهربان گیرد
When the musician raises the melody of our gathering,
Sometimes he plays the Iraqi mode, sometimes the Isfahan mode.
نوای مجلس ما را چو برکشد مطرب
گهی عراق زند گاهی اصفهان گیرد
An angel, in truth, the messenger of the unseen world,
Whose garden of generosity derives a hint from paradise.
فرشتهای به حقیقت سروش عالم غیب
که روضهٔ کرمش نکته بر جنان گیرد
A (second) Alexander, whose resident, like Khidr,
Receives eternal life from the grace of his doorstep.
سکندری که مقیم حریم او چون خضر
ز فیض خاک درش عمر جاودان گیرد
The beauty of the face of Islam, Sheikh Abu Ishaq,
That the realm at his feet takes the beauty of a garden.
جمال چهرهٔ اسلام شیخ ابو اسحاق
که ملک در قدمش زیب بوستان گیرد
When he ascends to sovereignty over the heavens,
His first step takes the place of the two stars of Farqadan (Ursa Minor).
گهی که بر فلک سروری عروج کند
نخست پایهٔ خود فرق فرقدان گیرد
The light of Mahmud's eye, he who makes the enemy
From the flash of his sword, fire takes hold of their homes.
چراغ دیدهٔ محمود آن که دشمن را
ز برق تیغ وی آتش به دودمان گیرد
The wave of blood reaches the height of the moon when he draws his sword,
He carries the attack to the sphere of the heavens when he takes up his bow.
به اوج ماه رسد موج خون چو تیغ کشد
به تیر چرخ برد حمله چون کمان گیرد
The bride of the East, out of shame from his radiant opinion,
Would remain in her place even if she took the path of Qayrawan.
عروس خاوری از شرم رأی انور او
به جای خود بود ار راه قیروان گیرد
O great dignity, that whoever is your servant,
Receives the double honor of your belt.
ایا عظیم وقاری که هر که بندهٔ توست
ز رفع قدر کمربند توأمان گیرد
A thousand congratulations reach you from the sphere of Mercury,
When your thought takes on the quality of the command 'Be, and it is'.
رسد ز چرخ عطارد هزار تهنیتت
چو فکرتت صفت امر کن فکان گیرد
Constantly it seeks to taunt your envious and enemy,
For that, Simak Ramah (Arcturus) wields a spear day and night.
مدام در پی طعن است بر حسود و عدوت
سماک رامح از آن روز و شب سنان گیرد
When the sky, in its splendor, looks upon your steed,
Its lowest station takes the height of the Milky Way.
فلک چو جلوهکنان بنگرد سمند تو را
کمینه پایگهش اوج کهکشان گیرد
The hardship you endured will give you felicity,
That Jupiter takes the order of its work from it.
ملالتی که کشیدی سعادتی دهدت
که مشتری نسق کار خود از آن گیرد
The purpose of time in testing you is this,
That it takes a sign from the purity of your asceticism.
از امتحان تو ایام را غرض آن است
که از صفای ریاضت دلت نشان گیرد
Otherwise, the foundation of your honor is higher than that,
That time takes the word of testing upon it.
وگرنه پایهٔ عزت از آن بلندتر است
که روزگار بر او حرف امتحان گیرد
The taste of his soul becomes safe from the bitterness of sorrow,
Whoever takes the sugar of your gratitude in his mouth.
مذاق جانش ز تلخی غم شود ایمن
کسی که شکر شکر تو در دهان گیرد
He benefits from life who, in all qualities,
First considers, then takes that path.
ز عمر برخورد آن کس که در جمیع صفات
نخست بنگرد آنگه طریق آن گیرد
When he sees no place for war, he reaches for the cup (of wine),
When it is time for work, he takes the life-taking sword.
چو جای جنگ نبیند به جام یازد دست
چو وقت کار بود تیغ جانستان گیرد
By the grace of the unseen, in hardship, do not turn your face from hope,
For the precious marrow takes its place within the bone.
ز لطف غیب به سختی رخ از امید متاب
که مغز نغز مقام اندر استخوان گیرد
Gratitude found perfect sweetness after asceticism,
First, it takes its place in the narrow fold of that place.
شکر کمال حلاوت پس از ریاضت یافت
نخست در شکن تنگ از آن مکان گیرد
In that place where the flood of events from left and right,
Arrives in such a way that safety is taken from between the shores.
در آن مقام که سیل حوادث از چپ و راست
چنان رسد که امان از میان کران گیرد
What sorrow was there for the steadfast mountain in any case,
That such waves of the heavy sea take it?
چه غم بود به همه حال کوه ثابت را
که موجهای چنان قلزم گران گیرد
Although your enemy goes about impudently at present,
You be happy that his impudence will take such (a turn).
اگرچه خصم تو گستاخ میرود حالی
تو شاد باش که گستاخیاش چنان گیرد
For whatever fortune has done in the right of this family,
Its recompense will take (effect) in wife, children, home, and possessions.
که هر چه در حق این خاندان دولت کرد
جزاش در زن و فرزند و خان و مان گیرد
May the time of your life be enduring, for this blessing
Is a gift that takes (effect) in the work of mankind and spirits.
زمان عمر تو پاینده باد کـاین نعمت
عطیهای است که در کار انس و جان گیرد
Qasida No. 3 - In Praise of Shah Sheikh Abu Ishaq: At dawn, when the morning breeze carries the scent of soul-soothing grace.
Book: Divan of Hafez